Bệnh tiểu đường ở chó – Nguyên nhân và cách phòng tránh

• Tác giả Nhật Anh
• 2024.08.28

Bệnh tiểu đường ở chó đang trở thành một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại đối với nhiều chủ nuôi. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh tiểu đường ở chó, từ dấu hiệu nhận biết đến các phương pháp điều trị hiệu quả, nhằm giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chăm sóc chó yêu thương một cách tốt nhất.

Biến chứng của bệnh tiểu đường ở chó

Bệnh tiểu đường ở chó là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng và có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Giống như ở người, bệnh tiểu đường ở chó xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả. 

Insulin là hormone quan trọng giúp chuyển hóa glucose trong máu thành năng lượng cho các tế bào. Khi insulin không hoạt động đúng cách, glucose tích tụ trong máu, dẫn đến mức đường huyết cao, gây hại cho nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh tiểu đường ở chó phụ thuộc vào thời gian phát hiện bệnh, tình trạng sức khỏe tổng quát của chó, và sự tuân thủ chế độ điều trị. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh tiểu đường có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Giảm cân không kiểm soát: Dù chó vẫn ăn uống bình thường hoặc thậm chí ăn nhiều hơn, chúng vẫn có thể giảm cân đột ngột. Điều này là do cơ thể không thể sử dụng glucose để tạo năng lượng, buộc phải phá hủy chất béo và protein để cung cấp năng lượng thay thế, dẫn đến giảm cân nhanh chóng.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Chó mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiết niệu và da. Mức đường huyết cao tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, đồng thời làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể khó chống lại các tác nhân gây bệnh.

Đục thủy tinh thể và các vấn đề về mắt: Một biến chứng phổ biến ở chó bị tiểu đường là đục thủy tinh thể, có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị. Mức đường huyết cao kéo dài gây ra sự thay đổi trong cấu trúc của thủy tinh thể, làm cho nó trở nên đục và làm giảm thị lực.

Bệnh thần kinh: Mức đường huyết cao có thể gây tổn thương các dây thần kinh, đặc biệt là ở chân, dẫn đến tình trạng yếu cơ, giảm phản xạ, và mất cảm giác. Đây là một biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng vận động của chó.

Bệnh thận và gan: Tiểu đường không được kiểm soát có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho thận và gan, do mức đường huyết cao gây căng thẳng cho các cơ quan này. Tổn thương thận có thể dẫn đến suy thận, trong khi tổn thương gan có thể gây ra viêm gan và xơ gan.

Hôn mê do tiểu đường (diabetic ketoacidosis): Đây là một biến chứng cực kỳ nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể không đủ insulin để chuyển hóa glucose, buộc phải sử dụng chất béo làm nguồn năng lượng thay thế. 

Quá trình này tạo ra các hợp chất gọi là ketone, dẫn đến tích tụ trong máu và gây toan hóa máu, có thể gây hôn mê và tử vong. Quản lý và điều trị bệnh tiểu đường ở chó đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ ăn uống hợp lý, tiêm insulin hàng ngày, và theo dõi mức đường huyết thường xuyên. 

Chế độ ăn uống cho chó tiểu đường cần cân đối giữa chất đạm, chất béo, và carbohydrate, và nên được tư vấn bởi bác sĩ thú y. Tiêm insulin phải được thực hiện theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ, và chủ nuôi cần học cách đo đường huyết để theo dõi và điều chỉnh liều insulin phù hợp.

Ngoài ra, việc thăm khám định kỳ với bác sĩ thú y là rất quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe của chó, phát hiện sớm các biến chứng và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết. 

Với sự chăm sóc đúng đắn và tuân thủ chế độ điều trị nghiêm ngặt, nhiều chó mắc bệnh tiểu đường có thể sống một cuộc sống dài lâu và chất lượng. Điều quan trọng là chủ nuôi cần kiên nhẫn và luôn sẵn lòng học hỏi để đảm bảo sức khỏe và hạnh phúc cho thú cưng của mình.

Xem thêm: Triệu chứng bệnh viêm phổi ở chó và cách xử lý kịp thời

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường ở chó

Bệnh tiểu đường ở chó, còn được gọi là diabetes mellitus, là một tình trạng mãn tính trong đó cơ thể chó không thể sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả để kiểm soát mức đường huyết.

 Điều này dẫn đến tăng đường huyết mãn tính, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Dưới đây là các nguyên nhân chi tiết dẫn đến bệnh tiểu đường ở chó.

Yếu tố di truyền

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh tiểu đường ở chó. Một số giống chó có xu hướng mắc bệnh cao hơn do yếu tố di truyền. Các giống chó như Poodle, Dachshund, Beagle, và Miniature Schnauzer thường có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường cao hơn. 

Điều này có nghĩa là nếu bố mẹ hoặc tổ tiên của chó đã mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ chó con mắc bệnh cũng cao hơn. Di truyền không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sản xuất insulin của tụy mà còn ảnh hưởng đến sự nhạy cảm của tế bào với insulin.

Chế độ dinh dưỡng không cân đối

Béo phì là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh tiểu đường ở chó, đặc biệt là bệnh tiểu đường loại 2. Khi chó bị thừa cân hoặc béo phì, các tế bào trong cơ thể chúng trở nên ít nhạy cảm hơn với insulin, một tình trạng gọi là kháng insulin. 

Điều này có nghĩa là mặc dù tụy sản xuất đủ insulin, nhưng cơ thể không thể sử dụng nó một cách hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết. 

Một chế độ ăn uống giàu carbohydrate, đặc biệt là đường, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở chó. Những thức ăn chứa nhiều calo và ít dinh dưỡng có thể dẫn đến tăng cân nhanh chóng và gây béo phì, làm trầm trọng thêm tình trạng kháng insulin.

Thiếu hoạt động thể chất

Thiếu hoạt động thể chất cũng là một yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường ở chó. Chó ít vận động hoặc không vận động thường xuyên sẽ dễ tăng cân và béo phì, làm tăng nguy cơ phát triển kháng insulin. 

Vận động giúp cải thiện độ nhạy cảm insulin của cơ thể và hỗ trợ duy trì cân nặng khỏe mạnh. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những con chó có nguy cơ di truyền cao mắc bệnh tiểu đường. Việc vận động thường xuyên không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn hỗ trợ quá trình chuyển hóa và duy trì mức đường huyết ổn định.

Xem thêm: Phương pháp điều trị bệnh sỏi thận ở chó hiệu quả nhất

Rối loạn hormone

Một số rối loạn hormone cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở chó. Ví dụ, bệnh Cushing (hyperadrenocorticism) là một tình trạng trong đó tuyến thượng thận sản xuất quá mức cortisol, một loại hormone stress. 

Cortisol có thể làm tăng đường huyết và góp phần vào tình trạng kháng insulin. Tương tự, bệnh suy giáp (hypothyroidism) cũng có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa glucose và insulin trong cơ thể chó. Rối loạn hormone có thể làm thay đổi sự cân bằng chuyển hóa của cơ thể, dẫn đến các vấn đề trong việc sản xuất và sử dụng insulin.

Nhiễm trùng và viêm tụy

Viêm tụy, đặc biệt là viêm tụy mãn tính, có thể gây tổn thương cho các tế bào beta trong tụy, nơi insulin được sản xuất. Tổn thương này có thể làm giảm khả năng sản xuất insulin của tụy, dẫn đến bệnh tiểu đường. 

Ngoài ra, các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc các tình trạng viêm nhiễm mãn tính khác trong cơ thể chó cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường. Viêm tụy thường do chế độ ăn uống không phù hợp hoặc sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm béo phì và di truyền.

Tuổi tác

Chó lớn tuổi thường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tiểu đường. Điều này một phần là do sự suy giảm chức năng của các cơ quan trong cơ thể theo thời gian, bao gồm tụy. Khi chó già đi, khả năng sản xuất và điều chỉnh insulin của tụy có thể giảm, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. 

Ngoài ra, các bệnh lý khác thường xuất hiện khi chó già đi cũng có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường.

Tóm lại, bệnh tiểu đường ở chó là một bệnh lý phức tạp với nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố di truyền, lối sống, chế độ ăn uống, đến rối loạn hormone và các bệnh lý khác. Việc hiểu rõ các nguyên nhân này có thể giúp chủ nuôi phòng ngừa và quản lý bệnh tiểu đường hiệu quả cho thú cưng của mình. 

Nếu bạn nhận thấy chó của mình có các triệu chứng như uống nhiều nước, đi tiểu nhiều, hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân, hãy đưa chúng đến bác sĩ thú y để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.

Điều trị bệnh tiểu đường ở chó

Điều trị bệnh tiểu đường ở chó là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự chú ý và kiên nhẫn từ phía chủ nuôi để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho thú cưng. Bệnh tiểu đường ở chó xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả, dẫn đến mức đường huyết cao bất thường.

Khi nghi ngờ chó bị tiểu đường, bước đầu tiên là đưa chó đến gặp bác sĩ thú y để được chẩn đoán chính xác. Bác sĩ thú y sẽ thực hiện các xét nghiệm máu và nước tiểu để kiểm tra mức đường huyết và sự hiện diện của glucose trong nước tiểu. 

Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định loại tiểu đường và mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó lập kế hoạch điều trị cụ thể cho từng con chó. Điều này có thể bao gồm một hoặc nhiều phương pháp sau:

Tiêm insulin là phương pháp điều trị chính cho phần lớn các trường hợp chó bị tiểu đường. Insulin giúp điều chỉnh lượng đường trong máu và cần được tiêm vào cơ thể chó hàng ngày. Chủ nuôi sẽ được hướng dẫn cách tiêm insulin và cách chọn loại insulin phù hợp. 

Việc tiêm insulin cần được thực hiện đều đặn theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y. Có nhiều loại insulin khác nhau, và bác sĩ thú y sẽ quyết định loại nào phù hợp nhất dựa trên phản ứng của chó với liệu trình điều trị.

Một chế độ ăn uống phù hợp đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý bệnh tiểu đường ở chó. Chó tiểu đường cần một chế độ ăn uống được thiết kế để giúp duy trì mức đường huyết ổn định.

Theo dõi mức đường huyết là một phần quan trọng trong việc quản lý bệnh tiểu đường ở chó. Chủ nuôi có thể học cách sử dụng thiết bị đo đường huyết chuyên dụng cho chó tại nhà để kiểm tra thường xuyên. Điều này giúp điều chỉnh liều lượng insulin và thay đổi chế độ ăn uống nếu cần.

Tập thể dục đều đặn giúp chó tiêu hao năng lượng dư thừa và hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, mức độ và loại hình tập thể dục cần được điều chỉnh phù hợp với tình trạng sức khỏe của chó:

Đi bộ nhẹ nhàng từ 20-30 phút mỗi ngày có thể giúp điều chỉnh lượng đường trong máu và duy trì sức khỏe tổng thể. Các trò chơi như ném bóng, kéo dây cũng giúp chó đốt cháy năng lượng và duy trì cân nặng hợp lý.

Bệnh tiểu đường ở chó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được quản lý tốt. Một số biến chứng thường gặp bao gồm:

Chó bị tiểu đường dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là đường tiết niệu. Cần theo dõi các dấu hiệu như tiểu nhiều, tiểu khó, hoặc nước tiểu có màu lạ.

Đục thủy tinh thể là biến chứng phổ biến ở chó tiểu đường, có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị. Mức đường huyết cao liên tục có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và thận. Kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm máu để theo dõi chức năng gan, thận là rất quan trọng.

Việc tái khám định kỳ với bác sĩ thú y là cần thiết để đánh giá hiệu quả của quá trình điều trị và điều chỉnh nếu cần thiết. Bác sĩ thú y có thể cần thay đổi liều lượng insulin, điều chỉnh chế độ ăn uống, hoặc thay đổi các phương pháp điều trị khác tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe hiện tại của chó.

Chăm sóc một chú chó mắc bệnh tiểu đường đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, nhưng cũng mang lại niềm vui và sự gắn kết sâu sắc giữa chủ và thú cưng. Để chó cảm thấy thoải mái và an toàn, hãy dành nhiều thời gian bên cạnh chúng, đảm bảo chúng luôn được chăm sóc và yêu thương.

Điều trị bệnh tiểu đường ở chó là một hành trình lâu dài và cần sự kiên nhẫn từ chủ nuôi. Việc phối hợp chặt chẽ với bác sĩ thú y và tuân thủ các hướng dẫn điều trị sẽ giúp chó duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Lưu ý khi chăm sóc chó mắc bệnh tiểu đường

Chăm sóc chó mắc bệnh tiểu đường đòi hỏi sự cẩn thận và kiên nhẫn từ chủ nuôi để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chó. Việc theo dõi mức đường huyết hàng ngày giúp bạn biết được liệu chó có đang duy trì được mức đường huyết ổn định hay không. 

Sử dụng các dụng cụ đo đường huyết tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ thú y. Ghi lại kết quả đo để theo dõi sự thay đổi và cung cấp thông tin chi tiết cho bác sĩ thú y trong các buổi kiểm tra định kỳ.

Chó mắc bệnh tiểu đường cần một chế độ ăn uống cân đối, bao gồm lượng carbohydrate ổn định, protein chất lượng cao, và chất xơ để kiểm soát mức đường huyết.

Cho ăn vào các thời điểm cố định mỗi ngày để đồng bộ với thời gian tiêm insulin, giúp duy trì mức đường huyết ổn định. Hạn chế các món ăn vặt hoặc thức ăn chứa nhiều đường, tinh bột không cần thiết.

Tiêm insulin là phần quan trọng trong điều trị tiểu đường ở chó. Hãy đảm bảo bạn đã được huấn luyện cách tiêm insulin đúng cách từ bác sĩ thú y. Tiêm insulin đúng liều lượng và vào thời gian cố định mỗi ngày để kiểm soát tốt mức đường huyết. Luôn kiểm tra hạn sử dụng và bảo quản insulin đúng cách, thường là trong tủ lạnh.

Tập thể dục giúp chó kiểm soát cân nặng và tăng cường sức khỏe tổng thể, đồng thời hỗ trợ kiểm soát mức đường huyết. Lựa chọn các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc chơi đùa trong thời gian ngắn, tránh các hoạt động gắng sức hoặc quá lâu có thể gây giảm đường huyết đột ngột.

Theo dõi các dấu hiệu bất thường như uống nhiều nước, đi tiểu nhiều, giảm cân không rõ lý do, mệt mỏi, hoặc thay đổi thói quen ăn uống. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào này, hãy liên hệ với bác sĩ thú y ngay lập tức để được tư vấn và điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời.

Thăm khám định kỳ rất quan trọng để theo dõi tình trạng sức khỏe tổng quát và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết. Bác sĩ thú y có thể yêu cầu các xét nghiệm máu và nước tiểu định kỳ để đánh giá hiệu quả của điều trị và phát hiện sớm các biến chứng tiềm ẩn.

Hiểu rõ về các dấu hiệu của tình trạng hạ đường huyết (như run rẩy, yếu ớt, ngất xỉu) và cách xử lý kịp thời. Luôn có sẵn các loại thức ăn nhanh hấp thu đường (như mật ong hoặc glucose gel) để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.

Biết cách nhận diện tình trạng hôn mê do tiểu đường (diabetic ketoacidosis) và tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay lập tức khi cần thiết. Chăm sóc chó mắc bệnh tiểu đường đòi hỏi sự kiên nhẫn và chú ý, nhưng với sự chăm sóc đúng đắn, chó của bạn có thể sống một cuộc sống dài lâu và hạnh phúc.

Bệnh tiểu đường ở chó là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhưng với sự quan tâm và chăm sóc đúng cách từ chủ nuôi, chó cưng của bạn vẫn có thể sống một cuộc sống vui vẻ và khỏe mạnh. Điều quan trọng là bạn cần phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh, duy trì chế độ ăn uống hợp lý và tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ thú y. 

---