Bệnh viêm dạ dày ruột ở mèo – Nguyên nhân và cách điều trị

• Tác giả Nhật Anh
• 2024.08.29

Bệnh viêm dạ dày ruột ở mèo, hay còn gọi là viêm dạ dày ruột, là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng ít được chú ý ở thú cưng. Đây là tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến lớp niêm mạc dạ dày và ruột, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như nôn mửa, tiêu chảy, và đau bụng.

Nguyên nhân gây bệnh viêm dạ dày ruột ở mèo

Viêm dạ dày ruột ở mèo là một tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến cả dạ dày và ruột của mèo, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như nôn mửa, tiêu chảy và đau bụng. Để điều trị hiệu quả, việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra viêm dạ dày ruột là rất quan trọng. 

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm dạ dày ruột ở mèo là nhiễm giun và các loại ký sinh trùng khác. Giun dạ dày, giun móc và giun kim đều có thể ký sinh trong dạ dày và ruột của mèo, gây ra tình trạng viêm nhiễm và kích ứng. 

Các ký sinh trùng này có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa, và đau bụng. Việc điều trị thường bao gồm việc sử dụng thuốc chống ký sinh trùng theo chỉ định của bác sĩ thú y.

Vi khuẩn như Escherichia coli (E. coli), Salmonella, và Campylobacter có thể gây ra viêm dạ dày ruột ở mèo. Những vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua thực phẩm hoặc nước uống bị ô nhiễm. 

Khi chúng phát triển trong hệ tiêu hóa, chúng có thể gây ra viêm nhiễm, làm tổn thương niêm mạc dạ dày và ruột. Điều trị thường bao gồm việc sử dụng kháng sinh và hỗ trợ dinh dưỡng.

Mèo có thể bị dị ứng hoặc nhạy cảm với một số loại thực phẩm, dẫn đến viêm dạ dày ruột. Các thực phẩm như cá, thịt bò, hoặc các thành phần khác trong thức ăn có thể gây phản ứng dị ứng, làm tổn thương niêm mạc tiêu hóa và dẫn đến triệu chứng như nôn mửa và tiêu chảy. 

Để điều trị tình trạng này, việc thay đổi chế độ ăn uống và loại bỏ các thực phẩm gây dị ứng là rất quan trọng. Mèo có thể trải qua căng thẳng từ việc thay đổi môi trường sống, sự thay đổi thói quen hàng ngày, hoặc sự xuất hiện của các yếu tố kích thích bên ngoài. 

Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của mèo và kích thích tình trạng viêm trong dạ dày và ruột. Việc tạo một môi trường ổn định và yên tĩnh cho mèo có thể giúp giảm thiểu tác động của căng thẳng và ngăn ngừa viêm dạ dày ruột.

Chế độ ăn uống không cân bằng hoặc không phù hợp có thể dẫn đến viêm dạ dày ruột. Thực phẩm ôi thiu, thức ăn khó tiêu, hoặc chế độ ăn thiếu hụt dinh dưỡng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột. 

Để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của mèo, hãy đảm bảo rằng chúng được cung cấp chế độ ăn uống chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của chúng. Các bệnh lý về gan và thận có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm dạ dày ruột ở mèo. 

Những vấn đề này có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương trong hệ tiêu hóa. Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý này thường yêu cầu sự can thiệp từ bác sĩ thú y và có thể bao gồm các xét nghiệm và điều trị đặc biệt.

Mèo đôi khi nuốt phải các dị vật như xương, đồ chơi nhỏ, hoặc vật thể lạ, điều này có thể gây ra tổn thương và viêm dạ dày ruột. Những dị vật này có thể gây ra tắc nghẽn hoặc tổn thương niêm mạc tiêu hóa, dẫn đến triệu chứng như đau bụng, nôn mửa, và tiêu chảy. Điều trị tình trạng này có thể bao gồm việc phẫu thuật hoặc can thiệp để loại bỏ dị vật.

Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ như viêm dạ dày ruột ở mèo. Các loại thuốc như kháng sinh hoặc thuốc giảm đau có thể gây ra kích ứng niêm mạc tiêu hóa, dẫn đến các triệu chứng viêm. Nếu bạn nghi ngờ thuốc là nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột, hãy thảo luận với bác sĩ thú y để điều chỉnh liều lượng hoặc tìm các lựa chọn điều trị khác.

Hiểu rõ nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột ở mèo là bước đầu tiên trong việc cung cấp sự chăm sóc và điều trị hiệu quả. Nếu mèo của bạn có bất kỳ triệu chứng nào của viêm dạ dày ruột, hãy đưa chúng đến bác sĩ thú y để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. 

Xem thêm: Bệnh sỏi thận mèo có nguy hiểm không? Cách chăm sóc tại nhà

Triệu chứng mèo bị viêm dạ dày ruột

Viêm dạ dày ruột có thể diễn ra dưới dạng cấp tính, với các triệu chứng xuất hiện đột ngột và nghiêm trọng, hoặc mạn tính, với các triệu chứng kéo dài và tái phát nhiều lần. Dưới đây là mô tả chi tiết hơn về các triệu chứng thường gặp và các dấu hiệu nhận biết mèo bị viêm dạ dày ruột.

Nôn mửa và tiêu chảy

Nôn mửa là triệu chứng phổ biến nhất của viêm dạ dày ruột. Mèo bị viêm dạ dày ruột có thể nôn ra thức ăn chưa tiêu hóa, bọt trắng, hoặc chất lỏng màu vàng. Điều này thường xảy ra nhiều lần trong ngày, đặc biệt sau khi ăn hoặc uống nước. 

Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, mèo có thể nôn ra máu do viêm nhiễm nghiêm trọng hoặc tổn thương niêm mạc dạ dày. Nôn mửa kéo dài có thể dẫn đến mất nước và làm trầm trọng thêm các triệu chứng khác.

Tiêu chảy là một dấu hiệu khác thường gặp ở mèo bị viêm dạ dày ruột, và nó thường xảy ra cùng với nôn mửa. Phân có thể lỏng, chứa nước, hoặc có chất nhầy, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể chứa máu. 

Tiêu chảy liên tục dẫn đến mất nước nhanh chóng và làm mất cân bằng điện giải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mèo. Tiêu chảy kéo dài cũng có thể gây ra viêm nhiễm thêm trong ruột, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nặng nề hơn.

Mất nước và chán ăn

Do nôn mửa và tiêu chảy liên tục, mèo bị viêm dạ dày ruột rất dễ bị mất nước nghiêm trọng. Dấu hiệu mất nước bao gồm da không đàn hồi (khi kéo nhẹ da lên và thả ra, da không trở lại vị trí ban đầu ngay lập tức), khô miệng, mắt trũng, và giảm tiểu tiện.

Mất nước nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng và cần được điều trị ngay lập tức, đặc biệt là trong các trường hợp mèo nhỏ, mèo già, hoặc mèo có sức khỏe yếu. Mèo bị viêm dạ dày ruột thường mất cảm giác thèm ăn do cảm giác buồn nôn, đau đớn, hoặc khó chịu trong dạ dày và ruột. 

Chán ăn kéo dài có thể dẫn đến giảm cân nhanh chóng và suy giảm tình trạng cơ thể tổng thể. Khi mèo không ăn đủ, chúng cũng không nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe, làm suy giảm hệ thống miễn dịch và khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn.

Mèo bị viêm dạ dày ruột có thể biểu hiện đau hoặc khó chịu ở vùng bụng. Điều này có thể thấy qua việc mèo nằm trong tư thế bảo vệ bụng, rên rỉ khi bị chạm vào bụng, hoặc cong lưng để giảm bớt cảm giác đau. Đau bụng có thể do viêm nhiễm gây kích thích các cơ quan tiêu hóa hoặc do khí tích tụ trong ruột, gây ra tình trạng đầy hơi và khó chịu.

Mèo bị viêm dạ dày ruột thường trở nên mệt mỏi và ít hoạt động hơn do cơ thể đang chiến đấu với viêm nhiễm và mất nước. Sự mệt mỏi này có thể do mất cân bằng điện giải, thiếu năng lượng do chán ăn, và sự căng thẳng của cơ thể khi phải đối phó với tình trạng viêm nhiễm kéo dài. 

Mèo có thể dành nhiều thời gian hơn để ngủ hoặc nằm ở những nơi yên tĩnh để tránh kích thích thêm. Khi tình trạng viêm dạ dày ruột kéo dài, mèo có thể giảm cân nhanh chóng do không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng từ thức ăn và mất nước liên tục. 

Sụt cân thường là dấu hiệu rõ ràng của viêm dạ dày ruột mạn tính hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng. Mèo có thể trở nên gầy yếu, mất cơ và da trở nên mỏng manh hơn.

Hơi thở có mùi hôi

Một số mèo bị viêm dạ dày ruột có thể có hơi thở có mùi hôi do sự phân hủy thức ăn không tiêu hóa trong dạ dày hoặc do vi khuẩn gây viêm. Mùi hôi này thường khó chịu và có thể là dấu hiệu cho thấy có viêm nhiễm trong hệ tiêu hóa. Mùi hôi miệng cũng có thể do sự tích tụ các chất độc trong cơ thể khi thận không hoạt động hiệu quả để loại bỏ chúng.

Nước dãi chảy nhiều và khát nước

Chảy nước dãi có thể xảy ra ở một số mèo do cảm giác buồn nôn liên tục hoặc do kích thích trong miệng và dạ dày. Điều này thường xảy ra đồng thời với các triệu chứng khác như nôn mửa và tiêu chảy. 

Nước dãi chảy nhiều có thể là dấu hiệu của việc cơ thể cố gắng làm dịu cảm giác buồn nôn hoặc do phản ứng tự nhiên của cơ thể khi dạ dày bị kích thích. Một số mèo có thể uống nước nhiều hơn để cố gắng bù đắp cho sự mất nước do tiêu chảy và nôn mửa, trong khi những con khác có thể uống ít hơn do cảm giác buồn nôn. 

Sự thay đổi trong thói quen uống nước có thể là dấu hiệu của sự thay đổi trong tình trạng sức khỏe tiêu hóa và cần được theo dõi cẩn thận. Nếu mèo uống nước quá nhiều hoặc quá ít, điều này có thể chỉ ra rằng mèo đang cố gắng tự điều chỉnh sự cân bằng nước trong cơ thể hoặc đang gặp khó khăn trong việc xử lý tình trạng viêm nhiễm.

Mèo bị viêm dạ dày ruột có thể trở nên ít hoạt động hơn, né tránh tương tác với người hoặc các động vật khác, hoặc có thể tìm chỗ yên tĩnh để nghỉ ngơi. 

Những thay đổi trong hành vi này có thể do sự mệt mỏi, đau đớn, hoặc không thoải mái do viêm nhiễm. Một số mèo có thể trở nên dễ cáu kỉnh hoặc kích động hơn, phản ứng với môi trường xung quanh một cách tiêu cực hơn so với bình thường.

Tìm hiểu thêm: Bệnh tiểu đường ở mèo và những lầm tưởng thường gặp

Phương pháp điều trị bệnh viêm dạ dày ruột ở mèo

Viêm dạ dày ruột ở mèo là một tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày và ruột non, gây ra các triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, và mất cảm giác thèm ăn. 

Bệnh này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nhiễm trùng, ký sinh trùng, dị ứng thức ăn, hoặc các bệnh lý nền khác như viêm tụy, bệnh thận, hoặc bệnh gan. Điều trị viêm dạ dày ruột ở mèo cần được thực hiện một cách toàn diện và tùy chỉnh dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Điều trị không dùng thuốc

Trong các trường hợp viêm dạ dày ruột cấp tính, ngừng cho mèo ăn trong khoảng 12 đến 24 giờ có thể giúp dạ dày và ruột của mèo được nghỉ ngơi và giảm viêm. Việc này đặc biệt quan trọng nếu mèo đang bị nôn mửa liên tục hoặc tiêu chảy nhiều, vì nó giúp giảm kích thích và áp lực lên niêm mạc dạ dày và ruột.

Trong thời gian ngừng cho ăn, rất quan trọng để duy trì sự hydrat hóa cho mèo. Nước nên được cung cấp nhỏ giọt hoặc bằng bơm tiêm nếu mèo không muốn uống nước, nhằm tránh tình trạng mất nước nghiêm trọng. Mèo bị mất nước cần được theo dõi kỹ lưỡng và cung cấp đủ nước để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Sau thời gian ngừng cho ăn, có thể bắt đầu lại với chế độ ăn nhạt và dễ tiêu hóa, bao gồm các loại thức ăn như thịt gà luộc, cơm trắng, khoai tây luộc, hoặc thịt bò nạc. 

Những loại thức ăn này nhẹ nhàng cho hệ tiêu hóa và giúp giảm tình trạng viêm niêm mạc. Tăng dần lượng thức ăn mỗi ngày trong vòng 2-3 ngày để đảm bảo dạ dày và ruột mèo không bị quá tải.

Điều trị dùng thuốc

Nếu mèo bị nôn mửa liên tục, bác sĩ thú y có thể kê đơn thuốc chống nôn như maropitant (Cerenia), ondansetron, hoặc metoclopramide. Những loại thuốc này giúp kiểm soát nôn mửa, từ đó giảm nguy cơ mất nước và cải thiện cảm giác thèm ăn của mèo.

Để giảm lượng axit trong dạ dày và giảm kích thích niêm mạc, các loại thuốc kháng axit như famotidine, ranitidine hoặc omeprazole có thể được sử dụng. Những thuốc này giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, ngăn ngừa viêm loét và giảm đau cho mèo.

Trong những trường hợp mèo bị đau bụng nghiêm trọng hoặc viêm nặng, bác sĩ thú y có thể kê đơn thuốc giảm đau và kháng viêm như buprenorphine hoặc các loại NSAIDs an toàn cho mèo. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc giảm đau cần được giám sát chặt chẽ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Nếu viêm dạ dày ruột có nguyên nhân từ nhiễm khuẩn, ví dụ như Salmonella, Campylobacter, hoặc E. coli, bác sĩ thú y có thể kê đơn thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Sử dụng kháng sinh đúng liều lượng và thời gian là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị và ngăn ngừa kháng kháng sinh.

Nếu viêm dạ dày ruột do nhiễm ký sinh trùng như giun móc, giun đũa, Giardia, hoặc Coccidia, bác sĩ thú y sẽ kê đơn thuốc tẩy giun hoặc thuốc chống ký sinh trùng phù hợp để loại bỏ các tác nhân gây bệnh.

Trường hợp mèo bị mất nước nghiêm trọng do nôn mửa và tiêu chảy, liệu pháp dịch truyền dưới da hoặc tĩnh mạch có thể cần thiết để bù đắp lượng nước và điện giải bị mất. 

Dịch truyền giúp duy trì hydrat hóa, cân bằng điện giải và hỗ trợ quá trình phục hồi của mèo. Liệu pháp này thường được thực hiện tại phòng khám thú y, nơi bác sĩ có thể giám sát chặt chẽ và điều chỉnh lượng dịch truyền phù hợp.

Điều trị nguyên nhân gốc rễ

Viêm dạ dày ruột do nhiễm ký sinh trùng như giun hoặc Giardia cần được điều trị bằng các thuốc tẩy giun và thuốc chống ký sinh trùng. Nếu nguyên nhân là do nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh dựa trên kết quả xét nghiệm và loại vi khuẩn gây bệnh.

Viêm dạ dày ruột ở mèo có thể là một triệu chứng của các bệnh lý nền khác như viêm tụy, bệnh gan, hoặc bệnh thận. Trong những trường hợp này, điều quan trọng là phải điều trị và quản lý các bệnh lý nền để kiểm soát các triệu chứng viêm dạ dày ruột. Điều này có thể bao gồm sử dụng thuốc đặc trị, điều chỉnh chế độ ăn uống và quản lý các biến chứng liên quan.

Mèo có vấn đề về tiêu hóa có thể cần một chế độ ăn chuyên biệt được thiết kế để dễ tiêu hóa và ít gây dị ứng. Thức ăn chế biến sẵn cho mèo có vấn đề về tiêu hóa thường chứa các thành phần dễ tiêu hóa và có hàm lượng chất xơ phù hợp để hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Để ngăn ngừa tái phát viêm dạ dày ruột, mèo cần được cung cấp một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa. Hạn chế thức ăn có hàm lượng chất béo cao hoặc các thành phần có thể gây kích ứng dạ dày. Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y để chọn loại thức ăn phù hợp nhất cho mèo của bạn.

Theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của mèo và lưu ý các dấu hiệu như nôn mửa, tiêu chảy, hoặc chán ăn. Nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc tái phát, cần đưa mèo đến bác sĩ thú y để được khám và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.

Cung cấp cho mèo một môi trường sống yên tĩnh, thoải mái và sạch sẽ. Giảm căng thẳng và lo lắng cho mèo bằng cách đảm bảo mèo được nghỉ ngơi đầy đủ và tránh các yếu tố gây stress. Môi trường sống lành mạnh giúp mèo hồi phục nhanh hơn và duy trì sức khỏe tốt.

Luôn đảm bảo mèo có nước sạch để uống, đặc biệt là trong quá trình hồi phục từ viêm dạ dày ruột. Khuyến khích mèo uống nước thường xuyên để duy trì hydrat hóa tốt và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.

Viêm dạ dày ruột ở mèo có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của mèo. Tuy nhiên, với việc chẩn đoán kịp thời và điều trị phù hợp, mèo có thể hồi phục hoàn toàn và duy trì cuộc sống khỏe mạnh. 

Chủ nuôi cần chú ý đến các triệu chứng và đưa mèo đến bác sĩ thú y để được khám và tư vấn điều trị ngay khi cần thiết. Việc tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ thú y, duy trì chế độ ăn uống hợp lý, và chăm sóc mèo một cách tận tình là chìa khóa giúp mèo phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa tái phát bệnh.

Viêm dạ dày ruột ở mèo là một tình trạng nghiêm trọng cần được chăm sóc và điều trị đúng cách để đảm bảo sức khỏe của thú cưng. Nhận diện sớm các triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy và đau bụng là bước quan trọng trong việc phòng ngừa các biến chứng tiềm tàng và giúp mèo của bạn hồi phục nhanh chóng. 

---