Chim Ưng và những kỹ năng sống trong môi trường khắc nghiệt

Chim ưng, biểu tượng của sức mạnh và sự kiêu hùng, là loài chim với nhiều đặc điểm đặc trưng nổi bật. Với sự linh hoạt và khả năng săn mồi tinh tế, chúng đã từ lâu thu hút con người không chỉ bởi vẻ đẹp hoang dã mà còn bởi tầm ảnh hưởng sâu sắc trong văn hóa và huyền thoại.

Nguồn gốc của chim Ưng

Chim Ưng là một trong những loài chim săn mồi nổi tiếng, thuộc họ Accipitridae, với khoảng 250 loài khác nhau trên khắp thế giới. Những loài chim này bao gồm các thành viên đáng chú ý như đại bàng, diều hâu, diều mướp, kền kền và nhiều loài ưng khác. Đặc điểm chung của họ này là chúng đều là những chuyên gia săn mồi xuất sắc, có khả năng di chuyển linh hoạt và thích ăn các loại côn trùng, thú vật, xác chết và thậm chí là trái cây trong một số trường hợp.

Chim Ưng đã có mặt từ rất sớm trong lịch sử loài người, được ghi nhận lần đầu tiên tại vùng Mesopotamia hơn 2.000 năm trước Công nguyên. Trên khắp các nền văn minh cổ đại, chim Ưng đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng, thường được coi là biểu tượng của sự mạnh mẽ và quyền lực. Đặc biệt, tại Mông Cổ thời cổ đại, chim Ưng được coi là linh vật của các bộ lạc và thường được sử dụng trong săn bắn, một hoạt động chỉ dành cho giới thượng lưu và quý tộc.

Hiện nay, vai trò của chim Ưng đã thay đổi, từ một linh vật huyền thoại và công cụ săn bắn quý giá, chúng trở thành đối tượng được ưa chuộng để nuôi trong các nghệ thuật cảnh quan và biểu diễn. Tại Việt Nam, chim Ưng không chỉ được coi là một biểu tượng của sự uy nghi và thể hiện đẳng cấp, mà còn được nuôi để làm cảnh trong các khuôn viên rộng hoặc biểu diễn trong các sự kiện đặc biệt.

Sự quan tâm và yêu thích đối với chim Ưng không chỉ dừng lại ở mức độ văn hóa và thẩm mỹ mà còn mở ra một lĩnh vực mới trong việc bảo tồn và nghiên cứu về loài chim này. Đặc biệt là các nỗ lực bảo vệ môi trường sống của chúng, đảm bảo rằng sự hiện diện của chim Ưng vẫn được duy trì và phát triển trong bối cảnh thay đổi của thế giới hiện đại.

Đặc điểm ngoại hình nhận biết chim Ưng

Chim Ưng, thuộc họ Accipitridae, là nhóm chim săn mồi nổi tiếng với nhiều đặc điểm đáng chú ý trong hình dáng và hành vi sinh học. Loài chim này có khoảng 250 loài khác nhau trên khắp thế giới, bao gồm các loài như đại bàng, diều hâu, diều mướp, kền kền và nhiều loài ưng khác.

Đặc điểm ngoại hình và hành vi

Hình dáng mạnh mẽ: Chim Ưng có hình dáng dữ tợn và thẳng đứng, thường thể hiện sự uy nghi và quyền lực khi đứng trên các cành cây cao hoặc ngự trên đỉnh núi.

Hành vi khi bay: Khi bay, chim Ưng thường cúi đầu xuống để tìm kiếm con mồi, sử dụng thị lực tuyệt vời để nhận diện và săn bắt con mồi từ khoảng cách xa.

Mỏ và hàm rất mạnh mẽ: Mỏ của chim Ưng cong và sắc nhọn, có khả năng xé nát và cắn nghiền con mồi một cách hiệu quả. Hàm trên có màng thịt dày và mềm, giúp chúng có thể giữ chặt con mồi khi đang săn bắt.

Thị lực và mắt ống: Đôi mắt của chim Ưng lớn và có hình ống, có khả năng thị lực tốt hơn con người tới 8 lần, giúp chúng có thể nhìn rõ các chi tiết và đối tượng từ khoảng cách xa trên không trung.

Lông màu sắc tự nhiên: Lông của chim Ưng thường có màu sắc hơi tối ở phần lưng và màu nhạt hơn ở phần bụng dưới, giúp chúng dễ dàng ngụy trang trong môi trường tự nhiên khi đi săn.

Chòm lông mào: Một số loài chim Ưng có chòm lông mào, có thể đứng dựng lên khi có kích động hoặc báo động, thể hiện sự cảnh giác và sẵn sàng cho hành động.

Sải cánh rộng và dài: Chim Ưng có sải cánh lớn, từ khoảng 1,6m đến 3m, giúp chúng có thể bay lượn trên không trung với tốc độ cao tới 300km/h, là một trong những loài chim có khả năng bay nhanh nhất trên hành tinh.

Cơ thể săn chắc và bắp chân mạnh mẽ: Với thân hình to lớn và bắp chân chắc khỏe, chim Ưng có thể di chuyển và tác động mạnh mẽ khi cần thiết trong quá trình săn bắt và sống sót trong môi trường tự nhiên khắc nghiệt.

Sự xuất hiện và ý nghĩa trong văn hóa

Chim Ưng không chỉ là một biểu tượng của sự mạnh mẽ và quyền lực trong thế giới tự nhiên mà còn có sự xuất hiện sâu sắc trong văn hóa và lịch sử của nhân loại. Tại các nền văn minh cổ đại, chúng thường được coi là linh vật của các bộ lạc và thường xuyên được thần thánh hóa trong các tín ngưỡng và truyền thuyết.

Ở nhiều nền văn hóa, chim Ưng được đánh giá cao về mặt tâm linh và biểu tượng, thể hiện sự tinh túy và sức mạnh của tự nhiên. Hiện nay, trong xã hội hiện đại, chim Ưng vẫn là một đối tượng được ưa chuộng để nuôi trong các nghệ thuật cảnh quan và biểu diễn, thể hiện sự sang trọng và đẳng cấp của chủ nhân.

Bảo tồn và quản lý

Với vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và vai trò biểu tượng trong văn hóa, việc bảo tồn và quản lý chim Ưng trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Các nỗ lực bảo tồn phải tập trung vào bảo vệ môi trường sống tự nhiên của chúng, đồng thời đảm bảo rằng các hoạt động con người không ảnh hưởng tiêu cực đến sự tồn tại của loài chim này.

Tóm lại, chim Ưng không chỉ là một loài chim với những đặc điểm sinh học đặc sắc mà còn mang đến nhiều giá trị văn hóa và môi trường quan trọng. Việc hiểu và bảo vệ chim Ưng không chỉ góp phần vào sự đa dạng sinh học mà còn là bảo vệ một phần quan trọng của di sản thiên nhiên và văn hóa của loài người.

Chim Ưng săn mồi như thế nào?

 

Chim Ưng là loài chim săn mồi tinh nhuệ, sống chủ yếu trong môi trường rừng rậm và các khu vực cây cối phủ đầy. Chúng có chiến thuật săn mồi đặc trưng bằng cách rình mò và bất ngờ lao xuống tấn công con mồi. Đây là những điểm đáng chú ý về cách chim Ưng săn mồi và hành vi sinh học của chúng:

Môi trường sống và hành vi săn mồi

1. Môi trường sống: Chim Ưng thường sống trong các khu rừng rậm, nơi có nhiều cây cối để chúng có thể ngự trên và lượn vòng trên không trung để săn mồi.
2. Chiến thuật săn mồi: Chúng lượn vòng trên bầu trời để tìm kiếm con mồi. Khi phát hiện thấy con mồi phù hợp, chúng sẽ lao xuống từ trên cao với tốc độ nhanh chóng để vồ con mồi.
3. Cách tiếp cận và tấn công: Chim Ưng thường sử dụng cơ hội bất ngờ và chiến thuật tấn công xuống để bắt con mồi. Một khi chúng đã chọn được mục tiêu, chúng sẽ căng phần cơ chân mạnh để quặp chặt đối phương.
4. Thưởng thức con mồi: Sau khi bắt được con mồi, chim Ưng thường đậu lên mỏm đá hoặc cành cây gần đó để thưởng thức chiến lợi phẩm của mình.
5. Phương pháp ăn thịt: Nếu con mồi vẫn còn sống, chim Ưng sẽ sử dụng mỏ sắc của mình để giết và ăn thịt, thường bằng cách rỉa và cắn từng miếng nhỏ.

Ý nghĩa sinh học và hệ sinh thái

Chim Ưng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái bởi vai trò của chúng làm “nhà vệ sinh” tự nhiên, giúp duy trì cân bằng số lượng các loài động vật khác trong môi trường. Họ cũng là một phần trong chuỗi thức ăn, kiểm soát sự phát triển quá mức của loài động vật khác trong cùng một môi trường sống.

Việc hiểu rõ về cách chim Ưng săn mồi và hành vi sinh học của chúng không chỉ giúp cho việc bảo tồn loài này mà còn cung cấp những thông tin quan trọng về hành vi sinh tồn và tác động của chúng đối với môi trường tự nhiên. Đây là những yếu tố cần thiết để bảo vệ và duy trì sự đa dạng sinh học trong các cộng đồng động vật và thực vật.

Các giống chim Ưng hiện nay 

Tất cả 5 loài chim Ưng mà bạn đề cập đều có những đặc điểm riêng biệt, phân bố khác nhau trên thế giới và có những chiến thuật săn mồi đặc trưng. Dưới đây là mô tả chi tiết về từng loài:

Chim Kền Kền

Đặc điểm chính:

• Chim Kền Kền là loài chim ăn mồi có kích thước lớn, thường có cổ không có lông và đầu hói.
• Chúng có khả năng ăn được các loài động vật xác thối nhờ vào axit mạnh trong dạ dày, không bị vi khuẩn tấn công.

Hành vi săn mồi:

• Chim Kền Kền không tấn công mà thường giết chết con mồi bằng cặp mỏ nhọn và rỉa xung quanh.
• Chúng thường làm sạch môi trường xung quanh bằng cách ăn thức ăn dư thừa.

Đại bàng vàng

Đặc điểm chính:

• Là loài chim săn mồi nổi tiếng, có lông màu sẫm và dải cánh rộng.
• Phân bố chủ yếu ở Bắc Mỹ, Bắc Phi và khu vực Âu – Á.

Phong cách săn mồi:

• Đại bàng vàng sống trong các môi trường như đồng cỏ, cây bụi và rừng lá kim.
• Chúng sử dụng chiến thuật lao xuống từ trên cao để bắt con mồi một cách bất ngờ và hiệu quả.

Đại bàng đầu trắng (Đại bàng hói)

Đặc điểm chính:

• Loài chim sống ở các khu vực hồ lớn và ven sông.
• Màu lông chủ yếu là nâu sẫm, với đầu, thân và đuôi trắng.

Hành vi săn mồi:

• Đại bàng đầu trắng sử dụng mỏ nhọn cong để bắt và giết con mồi, thường là các loài cá và động vật nhỏ.

Chim Cắt

Đặc điểm chính:

• Là loài chim ưng săn mồi có cánh nhọn và tốc độ bay cao lên tới 320km/h.
• Thường ăn các loại côn trùng và thực vật nhỏ.

Hành vi săn mồi:

• Chim Cắt sử dụng móng vuốt nhọn để bắt mồi và làm sạch con mồi trước khi tiêu thụ.

Chim Ưng biển (chim Ó)

Đặc điểm chính:

• Phân bố rộng khắp thế giới, chủ yếu sống tại khu vực Nam Cực.
• Thân dài khoảng 55 – 60cm, sải cánh từ 145 – 170cm.

Hành vi săn mồi:

• Chim Ưng biển chủ yếu săn mồi là cá vào ban ngày.
• Chúng có thân hình trắng sáng, bụng dưới và một phần cánh có màu nâu sẫm đốm, với bàn chân màu xám nhạt và mỏ đen.

Các loài chim Ưng nhỏ hơn:

• Chim Ưng Ấn Độ:Phân bố chủ yếu ở Ấn Độ và các khu vực lân cận.
• Chim Ưng Shikra (Ưng xám):Là loài chim ưng nhỏ, có phần lưng màu xám đậm và phần bụng có vằn.
• Chim Ưng lửa:Có màu lông rực rỡ, thường sống ở các khu vực rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Mỗi loài chim Ưng đều có những đặc điểm sinh học và hành vi săn mồi riêng, phản ánh sự thích nghi và đa dạng sinh học của chúng trong các môi trường sống khác nhau trên toàn thế giới. Việc hiểu về từng loài giúp cho công tác bảo tồn và quản lý loài này hiệu quả hơn trong bối cảnh bảo vệ môi trường tự nhiên ngày càng quan trọng.

Khả năng sinh sản của chim Ưng thế nào? 

Chim Ưng là loài chim săn mồi phổ biến, sinh sản một cách đặc biệt vào mùa xuân. Chúng thường kết đôi và chỉ đẻ một lứa con trong mỗi năm, với trung bình từ 2 đến 3 quả trứng. Những quả trứng này có màu trắng xanh và được chim đẻ trong tổ làm từ các phiến đá, hốc cây hoặc nơi khô ráo, được lót bằng lá cây khô và rơm rạ để tạo điều kiện ấm cúng cho sự phát triển của những con non.

Cả con đực và con cái đều tham gia vào việc ấp trứng và chăm sóc cho chim non sau khi nở. Chim non mới nở thường rất yếu và không thể đứng vững, với bộ lông thưa thớt và mỏng. Trải qua giai đoạn từ 3 đến 8 tuần đầu đời, chim non sẽ bắt đầu tập đi và học các kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ và săn mồi.

Chim Ưng trưởng thành từ khoảng 1 đến 3 tuổi, trong thời gian này chúng sẽ phát triển các kỹ năng sống sót và săn mồi cần thiết. Quá trình sinh sản và phát triển này không chỉ quan trọng đối với sự tồn tại của loài mà còn giúp duy trì và bảo tồn các quần thể chim Ưng trong tự nhiên.

Cách nuôi chim Ưng như thế nào?

Để nuôi chim Ưng hiệu quả, bạn cần chú ý đến nhiều yếu tố từ việc chọn giống, chăm sóc dinh dưỡng đến các kỹ năng nuôi dưỡng và quản lý chúng trong môi trường nhốt.

Chọn giống chim Ưng

Chọn giống chim Ưng là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình nuôi dưỡng. Bạn nên lựa chọn những con chim có sức khỏe tốt, có lông đều và mềm mượt. Đặc biệt, nên ưu tiên những con chim có kích thước nhỏ và mắt tròn, biểu hiện sự tinh alert và hoạt bát. Chim có đôi cánh chắc khỏe là dấu hiệu cho thấy chúng có khả năng bay lượn và săn mồi tốt.

Chăm sóc chim Ưng non

Khi nuôi chim Ưng non, đặc biệt cần chú ý đến chế độ ăn uống và môi trường sống:

• Thức ăn:Sử dụng nhíp để gắp thức ăn cho chim, chia nhỏ thức ăn và cho ăn khoảng 3 – 5 lần/ngày. Đảm bảo thức ăn phong phú và giàu dinh dưỡng như thịt tươi, các loại côn trùng nhỏ và trái cây tươi.
• Vệ sinh:Chuồng chim cần được dọn dẹp sạch sẽ thường xuyên, đặc biệt là vùng chứa thức ăn và nước uống. Điều này giúp tránh tình trạng ô nhiễm và bệnh tật do môi trường bẩn.

Đặc biệt vào mùa đông, cần đảm bảo chuồng chim ấm áp để giữ cho chim non không bị cảm lạnh và phát triển khỏe mạnh.

Chăm sóc chim Ưng bổi

Chim Ưng bổi là loài nhạy cảm và dễ bị áp lực trong môi trường nhốt, do đó cần có sự nhẹ nhàng và kiên nhẫn trong việc chăm sóc:

• Chế độ ăn uống:Chọn vị trí yên tĩnh và ít người qua lại để chim cảm thấy an toàn. Đút thức ăn vào miệng cho chim ăn, có thể làm 1 – 2 lần/ngày tùy theo trạng thái sức khỏe và tuổi tác của chim. Thức ăn cho chim Ưng bổi nên là các loại thức ăn giàu dinh dưỡng như thịt tươi, gan, trái cây và rau quả tươi.
• Chăm sóc sức khỏe:Theo dõi tình trạng sức khỏe và hành vi ăn uống của chim, bảo đảm chúng được cung cấp đủ dinh dưỡng và chăm sóc thường xuyên. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa và các vấn đề sức khỏe khác.

Quản lý môi trường sống

Để nuôi chim Ưng hiệu quả, bạn cần tạo ra môi trường sống phù hợp với tính cách và nhu cầu sinh tồn của chúng:

• Chuồng nuôi:Chuồng chim cần đảm bảo có đủ không gian để chúng có thể bay lượn và vận động. Đặc biệt, cần có các nơi nghỉ ngơi và ẩn náu để chim cảm thấy an toàn và thoải mái.
• Không gian:Lựa chọn vị trí nuôi chim Ưng cần tránh ánh nắng trực tiếp và gió lạnh. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của chim trong thời gian dài.
• An toàn:Đảm bảo môi trường nuôi chim Ưng an toàn, tránh xa các nguồn nguy cơ như mèo, chó hoặc các loài thú hoang dã có thể làm đe dọa chim.

Bằng việc áp dụng những lời khuyên trên, bạn có thể nuôi chim Ưng một cách hiệu quả và tạo điều kiện tối ưu cho chúng phát triển khỏe mạnh trong môi trường nuôi nhốt. Chăm sóc và quản lý tốt sẽ giúp chim Ưng thích nghi tốt và phát triển tối đa khả năng sống sót trong môi trường nhân giống.

Cách huấn luyện chim Ưng hiệu quả

Để nuôi và huấn luyện chim Ưng hiệu quả, có một số điều bạn nên chú ý như sau:

Đeo xích hoặc nhốt trong thời gian đầu:Đây là bước quan trọng giúp chim Ưng quen dần với môi trường mới mà không có nguy cơ bay mất hoặc gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, cần chắc chắn rằng xích hoặc nhốt không quá chặt để không làm tổn thương chim.

Tương tác và vuốt ve:Nói chuyện nhẹ nhàng và vuốt ve chim sẽ giúp tăng sự gắn bó giữa chim và chủ. Điều này cũng giúp chim cảm thấy an toàn và dần dần quen với sự hiện diện của bạn.

Chế độ ăn uống:Chim Ưng cần được cung cấp đủ lượng thức ăn phù hợp với trọng lượng cơ thể của chúng. Đảm bảo cung cấp khẩu phần ăn uống hợp lý để chim có đủ năng lượng và dinh dưỡng cần thiết.

Huấn luyện và trò chuyện:Sau khi chim đã quen với bạn, bạn có thể bắt đầu huấn luyện chúng. Đứng lên vai, vỗ mồi và học cách săn mồi là những kỹ năng quan trọng để chim Ưng có thể phát triển tự nhiên như trong môi trường tự nhiên.

Kiên trì và nhẫn nại:Huấn luyện chim Ưng là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và nhẫn nại. Bạn cần dành thời gian và chăm sóc cẩn thận để tăng cường mối quan hệ với chim và giảm thiểu tính hung hãn của chúng.

Những lời khuyên trên sẽ giúp bạn có thể nuôi và huấn luyện chim Ưng một cách hiệu quả và an toàn. Đừng quên luôn tìm hiểu và áp dụng các phương pháp nuôi dưỡng và chăm sóc phù hợp để đảm bảo chim Ưng có môi trường sống tốt nhất.

Thức ăn của chim Ưng là gì?

Chim Ưng là loài chim săn mồi có khẩu phần ăn đa dạng và khá đặc biệt. Trong tự nhiên, chúng chủ yếu săn các loài động vật như rắn, khỉ, nai, hươu và thậm chí cả các loài chim nhỏ. Thói quen săn mồi của chim Ưng thường là đậu trên các vị trí cao để quan sát và lao xuống bắt gọn con mồi một cách nhanh chóng. Nếu con mồi chưa chết sau khi bắt được, chim Ưng sẽ thả từ độ cao xuống để con mồi chết rồi mới bắt đầu xé thịt và ăn.

Khi nuôi chim Ưng trong môi trường nhốt, khẩu phần ăn của chúng cũng cần được chăm sóc đặc biệt để đảm bảo chúng có đủ dinh dưỡng và phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là những lời khuyên về thức ăn và chăm sóc dinh dưỡng cho chim Ưng nuôi nhốt:

Thức ăn

Thịt:Cung cấp cho chim Ưng các loại thịt như thịt bò, lợn, gà. Đây là nguồn dinh dưỡng chính cho chế độ ăn của chúng và cũng phù hợp với khẩu phần tự nhiên của loài chim Ưng là loài săn mồi.

Côn trùng:Ngoài thịt, có thể cho chim Ưng ăn côn trùng nhỏ như gián, dế, mối. Đây là thức ăn tự nhiên của chúng trong môi trường hoang dã và giúp bổ sung dinh dưỡng đa dạng.

Trái cây và rau quả:Có thể bổ sung vào khẩu phần ăn của chim Ưng một số loại trái cây và rau quả như táo, cam, cà chua để cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết.

Nước uống

Nước lọc sạch:Đảm bảo cho chim Ưng luôn có nguồn nước lọc sạch và tươi mới để uống. Việc này giúp tránh được các vấn đề về đường tiêu hóa và duy trì sức khỏe chung của chúng.

Chăm sóc dinh dưỡng

Chế độ ăn uống đều đặn:Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày và đảm bảo đủ lượng dinh dưỡng cho mỗi bữa.

Giám sát sức khỏe:Theo dõi sự phát triển và sức khỏe của chim Ưng thông qua hành vi ăn uống và hoạt động hàng ngày. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và có biện pháp điều trị kịp thời.

Bằng việc cung cấp đúng chế độ dinh dưỡng và chăm sóc thích hợp, bạn sẽ giúp chim Ưng nuôi nhốt phát triển khỏe mạnh và có một chất lượng cuộc sống tốt trong môi trường nhân nuôi.

Giá chim Ưng bao nhiêu tiền?

Giá của chim Ưng có thể khác nhau tùy vào loại chim và khả năng thuần hóa của từng con. Dưới đây là một số mức giá cụ thể bạn có thể tham khảo khi muốn mua chim Ưng:

Chim Ưng nhỏ từ 1 – 3 triệu đồng:Đây là mức giá cho các con chim Ưng còn non, thường là loại chim chưa trưởng thành hoàn toàn và khó khăn hơn trong việc nuôi dưỡng và thuần hóa.

Chim trưởng thành: 3 – 7 triệu đồng:Chim Ưng trưởng thành đã có kích thước lớn hơn, đã qua giai đoạn non nớt và có khả năng thuần hóa tốt hơn so với chim non.

Chim Ưng ngoại nhập: Khoảng 20 triệu đồng/con:Đây là loại chim Ưng được nhập khẩu từ các nước ngoài, thường là những con có chất lượng tốt hơn về di truyền và sức khỏe, cũng như khả năng thuần hóa cao hơn.

Việc mua chim Ưng ở Việt Nam không quá khó khi bạn có thể tìm thấy chúng tại các cửa hàng chuyên bán chim cảnh ở Hà Nội, Sài Gòn và các thành phố lớn khác. Ngoài ra, bạn cũng có thể mua chim qua các diễn đàn, trang web hoặc hội chuyên buôn bán chim.

Tuy nhiên, khi mua chim Ưng, bạn nên chú ý đến các yếu tố như sức khỏe của chim, nguồn gốc và giấy tờ liên quan để đảm bảo chất lượng và tránh những rủi ro không cần thiết. Giá bán chim Ưng thường phụ thuộc vào nhu cầu và khả năng chi trả của người mua, cũng như sự hiếm có của loài chim này trên thị trường.

Bộ ảnh chim Ưng siêu đẹp

Chim ưng không chỉ đơn thuần là một loài sinh vật hoang dã, mà còn là biểu tượng của sự tự do và sự mạnh mẽ. Việc bảo vệ và bảo tồn chim ưng không chỉ giữ gìn sự đa dạng sinh học mà còn là sự cam kết của con người trong việc bảo vệ môi trường sống chung của chúng và toàn bộ hệ sinh thái.

---

---