Khám phá ong vò vẽ: Đặc điểm, tập tính và cách phòng ngừa hiệu quả

Ong vò vẽ, hay còn gọi là ong vàng, là một trong những loài côn trùng nguy hiểm nhất hiện nay với nọc độc mạnh và tính hung dữ cao. Nắm bắt thông tin về ong vò vẽ là bước đầu tiên để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những mối nguy tiềm ẩn do loài côn trùng này gây ra.

Giới thiệu về ong vò vẽ

Dưới đây là giới thiệu tổng quan về ong vò vẽ.

Ong vò vẽ là gì?

Ong vò vẽ, còn được gọi là ong bắp cày, là một loài côn trùng thuộc họ Vespidae, chi Vespa. Chúng là loài ong lớn nhất và hung hãn nhất trong họ ong bắp cày, với kích thước thân dài từ 2 đến 5,5 cm. Ong vò vẽ phân bố rộng rãi ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam.

Đặc điểm nhận dạng ong vò vẽ

Dưới đây là mô tả chi tiết đặc điểm nhận dạng của ong vò vẽ.

Kích thước: Ong vò vẽ có kích thước lớn hơn so với các loài ong khác, với chiều dài thân ong chúa có thể lên đến 30 mm, ong đực 26 mm và ong thợ trung bình từ 22 đến 25 mm.

Màu sắc: Ong vò vẽ có màu sắc sặc sỡ, với các sọc đen và vàng xen kẽ trên thân và bụng.

Đầu: Đầu ong vò vẽ to, rộng, có nhiều nốt rỗ lấm chấm nhỏ và phủ đầy lông tơ cứng, ngắn.

Bụng: Bụng ong vò vẽ thon dài, có màu nâu vàng hoặc nâu trắng.

Cánh: Ong vò vẽ có hai đôi cánh rộng, trong suốt, với các đường gân màu nâu đậm.

Vòng đời của ong vò vẽ

Vòng đời của ong vò vẽ diễn ra qua 4 giai đoạn chính: Trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành.

Giai đoạn trứng

Ong chúa ong vò vẽ đẻ trứng trong các ô nhỏ được làm từ bùn đất và nước bọt của ong thợ.Trứng ong vò vẽ có màu trắng, hình bầu dục và dài khoảng 2 mm.Sau khoảng 6 ngày, trứng nở thành ấu trùng.

Giai đoạn ấu trùng

Ấu trùng ong vò vẽ có màu trắng, mềm và không có chân.Ấu trùng được ong thợ cho ăn mật ong và thức ăn dạng bột làm từ xác côn trùng.Ấu trùng trải qua 5 giai đoạn lột xác trong giai đoạn này.Sau khoảng 12 ngày, ấu trùng phát triển hoàn toàn và bắt đầu quay kén.

Giai đoạn nhộng

ấu trùng ong vò vẽ quay kén bằng tơ do chính nó tiết ra.Trong giai đoạn nhộng, ấu trùng biến đổi thành ong trưởng thành.Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 7 ngày.

Giai đoạn trưởng thành

Ong trưởng thành cắn kén chui ra ngoài.Ong trưởng thành mới nở có màu sắc nhạt hơn so với ong trưởng thành già.Sau vài ngày, ong trưởng thành có màu sắc sẫm lại và bắt đầu thực hiện các nhiệm vụ của mình trong bầy đàn.

Tuổi thọ của ong vò vẽ

Ong chúa ong vò vẽ có thể sống tới 2 năm.Ong thợ ong vò vẽ có tuổi thọ trung bình khoảng 2 tháng.Ong đực ong vò vẽ chỉ sống vài tuần sau khi giao phối.

Tập tính sinh hoạt của ong vò vẽ

Dưới đây là mô tả chi tiết một số tập tính sinh hoạt của ong vò vẽ.

Sống theo bầy đàn

Ong vò vẽ là loài côn trùng xã hội, sống theo bầy đàn với số lượng thành viên có thể lên đến hàng nghìn con.Bầy đàn ong vò vẽ được tổ chức chặt chẽ, với sự phân chia công việc rõ ràng giữa ong chúa, ong đực và ong thợ.

Xây tổ

Ong vò vẽ thường làm tổ ở những nơi lộ thiên, trên cành cây, bụi cây hoặc thậm chí là trong mái nhà.Tổ ong vò vẽ có hình bầu dục, màu xám, được làm từ bùn đất và nước bọt của ong thợ.Tổ ong vò vẽ có thể có nhiều tầng và chứa hàng nghìn ô nhỏ để ong chúa đẻ trứng.

Kiếm ăn

Ong vò vẽ là loài ăn thịt, thức ăn của chúng chủ yếu là các loài côn trùng nhỏ như ruồi, muỗi, ong mật, bướm,…Ong vò vẽ cũng có thể ăn trái cây chín và mật hoa.Ong vò vẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quần thể côn trùng gây hại cho cây trồng và mùa màng.

Giao tiếp

Ong vò vẽ giao tiếp với nhau thông qua các tín hiệu hóa học, âm thanh và cử chỉ.Ong vò vẽ sử dụng các chất pheromone để đánh dấu lãnh thổ, thu hút bạn tình và báo động nguy hiểm cho các thành viên khác trong bầy đàn.Ong vò vẽ cũng có thể tạo ra tiếng vo ve để giao tiếp với nhau.

Phòng thủ

Ong vò vẽ là loài ong hung hãn nhất trong họ ong bắp cày. Khi bị đe dọa, ong vò vẽ có thể tấn công con người và động vật khác bằng cách chích nọc độc.Nọc ong vò vẽ có thể gây ra các triệu chứng như đau đớn, sưng tấy, ngứa ngáy, thậm chí là tử vong trong một số trường hợp hiếm hoi.Ong vò vẽ có thể chích nhiều lần vì ngòi của chúng không có ngạnh.

Môi trường sống của ong vò vẽ

Dưới đây là mô tả chi tiết về môi trường sống của ong vò vẽ.

Loại môi trường sống

Ong vò vẽ thường làm tổ ở những nơi lộ thiên, có nhiều cây cối, bụi rậm.

Chúng thích xây tổ ở những vị trí cao ráo, thoáng mát, ít bị quấy rầy như:

• Cành cây lớn
• Góc nhà
• Gác mái
• Hốc tường
• Hộp thư
• Lỗ thông hơi

Yếu tố ảnh hưởng

Nguồn thức ăn:Ong vò vẽ là loài ăn thịt, do đó, chúng thường chọn nơi sinh sống có nhiều nguồn thức ăn dồi dào như:

• Ruồi, muỗi, ong mật, bướm,…
• Trái cây chín
• Mật hoa

Nguồn nước:Ong vò vẽ cần nước để xây tổ và điều hòa thân nhiệt. Do đó, chúng thường chọn nơi sinh sống gần nguồn nước như:

• Sông suối
• Hồ ao
• Nước mưa đọng

Vai trò của ong vò vẽ

Dưới đây là mô tả chi tiết một số vai trò của ong vò vẽ trong đời sống.

Kiểm soát quần thể côn trùng

Ong vò vẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quần thể côn trùng gây hại cho cây trồng và mùa màng.Chúng là loài ăn thịt, thức ăn của chúng chủ yếu là các loài côn trùng nhỏ như ruồi, muỗi, ong mật, bướm,…Ong vò vẽ giúp giảm thiểu thiệt hại do côn trùng gây ra cho cây trồng và góp phần bảo vệ môi trường.

Thụ phấn hoa

Ong vò vẽ cũng tham gia vào quá trình thụ phấn hoa cho một số loài cây.Khi đi kiếm ăn, ong vò vẽ vô tình mang theo phấn hoa trên cơ thể và truyền phấn cho các bông hoa khác.

Quá trình thụ phấn của ong vò vẽ giúp cho cây ra nhiều quả hơn và góp phần bảo vệ đa dạng sinh học.

Làm thuốc

Nọc ong vò vẽ có thể được sử dụng để làm thuốc chữa một số bệnh như:

• Viêm khớp
• Đau nhức cơ bắp
• Sưng tấy
• Nhiễm trùng

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng nọc ong vò vẽ để làm thuốc cần có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Làm thức ăn

Ở một số nơi, ong vò vẽ được sử dụng làm thức ăn.Ấu trùng và nhộng ong vò vẽ có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng.Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc ăn ong vò vẽ có thể tiềm ẩn nguy cơ dị ứng.

Cách phòng ngừa ong vò vẽ

Ong vò vẽ có thể gây ra những vết đốt đau đớn và thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, việc phòng ngừa ong vò vẽ là rất quan trọng. Dưới đây là mô tả chi tiết một số cách hiệu quả để phòng ngừa ong vò vẽ hiệu quả.

Tránh xa tổ ong vò vẽ

Đây là cách tốt nhất để phòng ngừa ong vò vẽ đốt. Nếu bạn phát hiện tổ ong vò vẽ trong nhà hoặc khu vực xung quanh, hãy liên hệ với các dịch vụ chuyên nghiệp để xử lý.Không nên tự ý tiêu diệt tổ ong vò vẽ vì có thể khiến ong tấn công.

Mặc quần áo sáng màu

Ong vò vẽ thường bị thu hút bởi những màu sắc sặc sỡ. Do đó, bạn nên mặc quần áo sáng màu khi đi vào những khu vực có nhiều ong vò vẽ.

Giữ bình tĩnh

Nếu bạn bị ong vò vẽ tấn công, hãy giữ bình tĩnh và di chuyển chậm rãi ra khỏi khu vực.Không nên la hét hoặc vung tay đuổi ong vì điều này có thể khiến ong càng hung dữ hơn.

Sử dụng thuốc xịt côn trùng

Bạn có thể sử dụng thuốc xịt côn trùng để xua đuổi ong vò vẽ. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng thuốc xịt theo hướng dẫn và tránh xịt trực tiếp vào người và động vật.

Đậy kín thức ăn và đồ uống

Ong vò vẽ bị thu hút bởi mùi thức ăn và đồ uống. Do đó, bạn nên đậy kín thức ăn và đồ uống khi ở ngoài trời.

Giữ nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng

Ong vò vẽ thích làm tổ ở những nơi bừa bộn, lộn xộn. Do đó, bạn nên giữ nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng để ngăn ong vò vẽ làm tổ.

Lắp đặt lưới chống côn trùng và trồng cây đuổi ong

Lắp đặt lưới chống côn trùng ở cửa sổ và cửa ra vào có thể giúp ngăn ong vò vẽ xâm nhập vào nhà.Một số loại cây có mùi hương mà ong vò vẽ không thích như: sả, húng lủi, tía tô,… Trồng những loại cây này xung quanh nhà có thể giúp đuổi ong vò vẽ.

Cách xử lý khi bị ong vò vẽ đốt

Dưới đây là mô tả chi tiết các bước xử lý khi bạn không may bị ong vò vẽ đốt.

Loại bỏ nọc ong

Nếu ngòi ong vẫn còn cắm trong da, hãy sử dụng nhíp hoặc kẹp để gắp ngòi ra một cách nhẹ nhàng.Không nên bóp hoặc nặn vết thương vì có thể khiến nọc ong lan rộng hơn.

Rửa sạch vết thương

Rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước ấm.Có thể sử dụng dung dịch sát khuẩn để khử trùng vết thương.

Chườm lạnh

Chườm lạnh lên vết thương bằng đá viên hoặc túi chườm lạnh trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày.Việc chườm lạnh sẽ giúp giảm đau, sưng tấy và viêm nhiễm.

Uống thuốc giảm đau và theo dõi các triệu chứng

Uống thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt.Theo dõi các triệu chứng dị ứng như ngứa ngáy, nổi mề đay, khó thở, chóng mặt, buồn nôn.Nếu có bất kỳ triệu chứng dị ứng nào, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Ong vò vẽ là một loài côn trùng nguy hiểm cần được phòng ngừa và diệt trừ cẩn thận. Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa và diệt trừ hiệu quả, chúng ta có thể bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những tai nạn đáng tiếc. Hãy luôn cẩn thận và đề cao cảnh giác khi gặp ong vò vẽ để bảo vệ bản thân khỏi nọc độc nguy hiểm của chúng!

---

---