Bí quyết diệt trừ sâu đục thân mía, bảo vệ mùa màng bội thu

Ngành mía Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có vấn đề sâu đục thân mía. Loại sâu này gây hại nặng nề cho cây mía, làm giảm năng suất và chất lượng mía. Hiểu được điều này, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những bí quyết diệt trừ sâu đục thân mía hiệu quả, giúp bạn bảo vệ mùa màng bội thu.

Giới thiệu về sâu đục thân mía

Sâu đục thân mía là một trong những loài sâu gây hại phổ biến và nguy hiểm nhất cho cây mía, gây thiệt hại nặng nề về năng suất và chất lượng mía. Loài sâu này có thể tấn công cây mía ở mọi giai đoạn sinh trưởng, từ khi mía mọc mầm đến khi thu hoạch.

Đặc điểm hình thái

Bướm trưởng thành

Kích thước: Sải cánh khoảng 30-35 mm.

Màu sắc: Màu vàng nâu, cánh trên có nhiều chấm đen, cánh dưới màu trắng.

Đầu: Có râu dạng sợi, dài và thon.

Mắt: To, màu nâu.

Ngực: Có nhiều vảy màu nâu.

Bụng: Dài, màu vàng nâu.

Chân: Ngắn, màu nâu.

Sâu non

Kích thước: Khi trưởng thành dài khoảng 20-25 mm.

Màu sắc: Màu vàng sáng, có 4 đường sọc dọc theo thân.

Đầu: Màu nâu sẫm, có nhiều gai nhỏ.

Miệng: Nằm ở phía trước đầu, có cằm khỏe.

Thân: Tròn, mềm, có nhiều đốt.

Chân: Ngắn, mập.

Trứng

Kích thước: Nhỏ, hình bầu dục, dài khoảng 0,5 mm.

Màu sắc: Màu trắng ngà.

Vỏ trứng: Mỏng, nhẵn.

Vòng đời

Sâu đục thân mía, còn gọi là sâu chít, là loại sâu gây hại nguy hiểm cho cây mía. Vòng đời của chúng trải qua bốn giai đoạn chính: Trứng, ấu trùng (sâu non), nhộng và trưởng thành (bướm).

Trứng

Bướm cái đẻ trứng thành từng ổ, mỗi ổ từ 100 – 200 trứng, rải rác trên mặt lá hoặc bẹ lá mía.

Trứng có màu trắng ngà, hình bầu dục, đường kính khoảng 0,5 mm.

Sau 4 – 6 ngày, trứng nở thành ấu trùng.

Ấu trùng (sâu non)

Sâu non mới nở có màu trắng sữa, đầu nâu, sau chuyển sang màu hồng nhạt.

Sâu non có 5 – 7 lứa tuổi, mỗi lứa tuổi kéo dài khoảng 5 – 7 ngày.

Sâu non đục vào thân mía để ăn, tạo thành những đường đục ngoằn ngoèo bên trong.

Khi trưởng thành, ấu trùng có thể dài tới 3 cm.

Nhộng

Khi đủ sức phát triển, ấu trùng ngừng ăn và đục lỗ ra ngoài để nhả tơ và tạo kén.

Kén có màu nâu hoặc vàng, hình bầu dục, được treo trên lá hoặc cành mía.

Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 7 – 12 ngày.

Trưởng thành (bướm)

Sau khi hoàn thành giai đoạn nhộng, bướm chui ra khỏi kén.

Bướm có màu nâu hoặc xám, sải cánh khoảng 3 – 5 cm.

Bướm trưởng thành không ăn và chỉ giao phối để đẻ trứng.

Sau khi đẻ trứng, bướm chết.

Tổng thời gian

Vòng đời của sâu đục thân mía hoàn thành trong khoảng 35 – 55 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.

Tập tính

Sâu đục thân mía, còn gọi là sâu chít, là loại sâu gây hại nguy hiểm cho cây mía. Chúng có nhiều loại, mỗi loại có tập tính và hình thái khác nhau, nhưng nhìn chung, chúng đều có những đặc điểm chung sau.

Hoạt động

Sâu đục thân mía hoạt động chủ yếu vào ban đêm, ban ngày thường ẩn mình trong thân mía, dưới gốc cây hoặc trong đất.

Sâu đục thân mía có khả năng di chuyển khá nhanh và linh hoạt. Chúng có thể bò trên thân mía, lá mía và di chuyển dưới lòng đất.

Một số loài sâu đục thân mía có khả năng nhả tơ để di chuyển hoặc để tạo kén.

Dinh dưỡng

Sâu đục thân mía là loài ăn thân mía. Chúng đục vào thân mía để ăn, tạo thành những đường đục ngoằn ngoèo bên trong.

Sâu đục thân mía có thể ăn nhiều loại mía khác nhau.

Sâu đục thân mía có khả năng ăn rất nhiều, do đó, chúng có thể gây hại nặng cho cây mía.

Sinh sản

Sâu đục thân mía sinh sản bằng cách đẻ trứng.

Bướm cái đẻ trứng thành từng ổ, mỗi ổ từ 100 – 200 trứng, rải rác trên mặt lá hoặc bẹ lá mía.

Trứng sâu đục thân mía thường nở sau 4 – 6 ngày.

Phát triển

Sâu đục thân mía trải qua 5 – 7 lứa tuổi, mỗi lứa tuổi kéo dài khoảng 5 – 7 ngày.

Sau khi hoàn thành giai đoạn ấu trùng, sâu đục thân mía sẽ ngừng ăn và đục lỗ ra ngoài để nhả tơ và tạo kén.

Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 7 – 12 ngày.

Sau khi hoàn thành giai đoạn nhộng, bướm sẽ chui ra khỏi kén và bắt đầu vòng đời mới.

Một số tập tính khác

Một số loài sâu đục thân mía có khả năng ngụy trang thành vỏ thân mía để tránh bị kẻ thù phát hiện.

Một số loài sâu đục thân mía có khả năng phát ra âm thanh để thu hút bạn tình hoặc để đe dọa kẻ thù.

Sâu đục thân mía là thức ăn ưa thích của nhiều loài chim và động vật có vú.

Tác hại của sâu đục thân mía

Sâu đục thân mía là một trong những loại côn trùng gây hại chính cho cây mía, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng mía. Dưới đây là một số tác hại cụ thể của sâu đục thân mía.

Gây hại cho cây mía

Sâu non đục thân mía

Cắt đứt các mạch vận chuyển nhựa, làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cây, khiến cây còi cọc, phát triển kém.

Tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập và phát triển, gây thối đốt, chết cây.

Làm cho cây mía dễ gãy ngã khi có gió mạnh.

Giảm năng suất mía, ảnh hưởng đến chất lượng đường.

Sâu đục mầm, đai rễ

Gây chết mầm, cản trở sự phát triển của cây con.

Làm mía dễ gãy ngã khi gặp gió to.

Gây hại cho sản phẩm mía

Làm giảm hàm lượng đường trong mía:Do sâu non ăn ruột mía, làm giảm lượng nước và chất dinh dưỡng trong mía.

Gây khó khăn trong quá trình thu hoạch và chế biến mía:Do thân mía bị đục rỗ, dễ gãy ngã.

Tăng chi phí sản xuất:Do phải áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu hại.

Ngoài ra, sâu đục thân mía còn:

• Là vật chủ trung gian cho một số bệnh hại mía khác:Như bệnh thối đốt, bệnh rỉ đường.
• Gây ảnh hưởng đến môi trường:Do việc sử dụng các hóa chất để phòng trừ sâu hại.

Dấu hiệu nhận biết sâu đục thân mía

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết sâu đục thân mía.

Trên thân mía

Có các lỗ đục nhỏ li ti:Đây là nơi sâu non đục vào để ăn ruột mía.

Có phân và mùn cưa màu trắng bám xung quanh các lỗ đục:Đây là chất thải của sâu non.

Thân mía bị sưng phồng hoặc teo tóp:Do sâu non ăn ruột mía.

Mía dễ gãy ngã:Do thân mía bị đục rỗ.

Trên lá mía

Lá mía bị vàng úa hoặc rụng sớm:Do sâu non làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cây.

Có những đốm đen hoặc nâu trên lá mía:Đây là dấu hiệu của bệnh do nấm bệnh xâm nhập qua các vết thương do sâu non gây ra.

Ngoài ra:

• Có thể thấy bướm trưởng thành bay lượn trong vườn mía:Bướm trưởng thành là giai đoạn cuối cùng của vòng đời sâu đục thân mía.
• Có thể thấy sâu non màu trắng hoặc hồng nhạt đục trong thân mía:Khi mổ thân mía ra.

Phương pháp tiêu diệt sâu đục thân mía

Sâu đục thân mía là một loại côn trùng gây hại nguy hiểm cho cây mía, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng mía. Để tiêu diệt sâu đục thân mía hiệu quả, cần áp dụng các biện pháp sau.

Biện pháp phòng trừ tổng hợp

Biện pháp canh tác

Chọn giống mía có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt.

Vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây mía sau khi thu hoạch.

Trồng xen canh, gối vụ với các cây khác.

Bón phân cân đối, hợp lý.

Tưới nước đầy đủ, nhất là trong giai đoạn mía non.

Biện pháp sinh học

Sử dụng các chế phẩm sinh học như: Vi sinh vật Bacillus thuringiensis (Bt), nấm Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae,… để tiêu diệt sâu hại.

Nuôi thả thiên địch của sâu đục thân mía như: Ong mắt đỏ (Trichogramma spp.), ong đen (Telenomus spp.),…

Biện pháp hóa học

Sử dụng thuốc hóa học để phòng trừ sâu hại theo hướng dẫn của ngành Bảo vệ thực vật.

Lưu ý lựa chọn thuốc có tính chọn lọc cao, ít độc hại cho môi trường và con người.

Biện pháp phòng trừ chuyên biệt

Đối với sâu đục mầm, đai rễ

Xử lý cọc giống trước khi trồng bằng cách nhúng vào dung dịch thuốc trừ sâu như: Basudin 50EC, Regent 250SC,…

Bón lót phân chuồng hoai mục để tăng cường sức đề kháng cho cây con.

Phun thuốc trừ sâu vào giai đoạn mía mọc mầm như: Basudin 50EC, Karate 2EC,…

Đối với sâu non đục thân mía

Bắt sâu và tiêu diệt ổ sâu non bằng tay.

Phun thuốc trừ sâu vào giai đoạn mía vươn cao như: Lufenuron 5%SC, Chlorantraniliprole 25WG,…

Cắt bỏ và tiêu hủy những cây mía bị hại nặng.

Lưu ý khi sử dụng thuốc trừ sâu

Thuốc trừ sâu là hóa chất độc hại, nếu sử dụng không đúng cách có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường. Do đó, khi sử dụng thuốc trừ sâu, cần lưu ý một số điểm sau.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng

Mỗi loại thuốc trừ sâu đều có hướng dẫn sử dụng riêng, ghi rõ thành phần, công dụng, liều lượng, cách sử dụng, thời điểm phun thuốc, thời gian cách ly,… Cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng để đảm bảo sử dụng thuốc đúng cách và hiệu quả.

Không sử dụng thuốc trừ sâu khi đã hết hạn sử dụng hoặc bao bì bị hư hỏng.

Sử dụng trang thiết bị bảo hộ

Khi sử dụng thuốc trừ sâu, cần mặc quần áo bảo hộ, đeo khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ để tránh thuốc tiếp xúc trực tiếp với da và mắt.

Sau khi sử dụng thuốc, cần tắm rửa sạch sẽ và thay quần áo.

Pha thuốc đúng liều lượng

Không pha thuốc quá loãng hoặc quá đặc. Pha thuốc đúng liều lượng theo hướng dẫn sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Nên sử dụng dụng cụ pha thuốc chuyên dụng để đảm bảo độ chính xác.

Phun thuốc đúng thời điểm

Nên phun thuốc vào lúc trời râm mát, không có gió mạnh.

Tránh phun thuốc vào thời điểm nắng nóng hoặc trời mưa vì thuốc dễ bị bay hơi hoặc trôi đi.

Không phun thuốc khi có trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người già ở gần.

An toàn sau khi phun thuốc

Không sử dụng dụng cụ pha thuốc để làm việc khác.

Rửa sạch dụng cụ pha thuốc sau khi sử dụng.

Thu gom và tiêu hủy bao bì thuốc đúng cách.

Một số lưu ý khác

Không sử dụng thuốc trừ sâu để phun lên thực phẩm, thức ăn gia súc, gia cầm.

Không sử dụng chung thuốc trừ sâu với các loại hóa chất khác.

Không ăn uống, hút thuốc khi sử dụng thuốc trừ sâu.

Nếu bị ngộ độc thuốc trừ sâu, cần đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Sâu đục thân mía là mối nguy hại lớn cho cây mía, tuy nhiên, với những biện pháp phòng trừ hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ mùa màng của mình. Hãy áp dụng ngay những phương pháp được chia sẻ trong bài viết này để bảo vệ cây mía khỏi sự tấn công của sâu đục thân và nâng cao năng suất thu hoạch.

---

---