Nhận diện bệnh tụ huyết trùng ở ngan và những điều cần biết
Bệnh tụ huyết trùng ở ngan là một trong những bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của đàn ngan. Đặc biệt, bệnh này do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra, có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây bệnh và sự lây lan
Bệnh truyền nhiễm ở gia cầm thường bắt đầu từ những con đã bị nhiễm bệnh nhưng chưa có biểu hiện rõ ràng. Những con gia cầm này có thể lây lan bệnh cho những con khác trong đàn thông qua tiếp xúc trực tiếp.
Chất thải của gia cầm bị bệnh, cũng như nước rửa từ quá trình mổ thịt gia cầm chết vì bệnh, cũng là những yếu tố quan trọng góp phần vào sự lây lan của bệnh. Vi khuẩn gây bệnh có thể xâm nhập vào cơ thể gia cầm qua nhiều con đường khác nhau như đường tiêu hóa, đường hô hấp, hoặc qua các vết thương trên da.
Không phải lúc nào bệnh cũng lây lan từ gia cầm bị bệnh sang những con khỏe mạnh. Trong một số trường hợp, bệnh có thể tự phát trong cơ thể của những con gia cầm trông có vẻ khỏe mạnh.
Điều này xảy ra khi gia cầm mang sẵn vi khuẩn Pasteurella trong cơ thể, nhưng vi khuẩn này chỉ gây bệnh khi điều kiện môi trường hoặc sức khỏe nội tại của gia cầm thay đổi.
Những thay đổi này, như sự suy giảm sức đề kháng do ảnh hưởng của yếu tố ngoại cảnh hoặc tình trạng sức khỏe yếu đi, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn cùng với ký sinh trùng trong cơ thể gia cầm phát triển mạnh và trở nên độc lực, gây ra bệnh.
Các yếu tố môi trường thường đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát sinh và lây lan của bệnh. Chế độ dinh dưỡng kém, bao gồm việc thiếu hụt thức ăn cả về số lượng lẫn chất lượng, là một yếu tố tiêu cực góp phần làm gia cầm dễ mắc bệnh.
Ngoài ra, điều kiện vệ sinh chuồng trại không đảm bảo, sự xuất hiện của các cơn gió lạnh đầu mùa, và các yếu tố khác như vận chuyển gia cầm, chuồng trại quá chật hẹp, ao tù nước đọng cũng có thể dẫn đến sự bùng phát dịch bệnh.
Những đàn gia cầm, đặc biệt là ngan đẻ cuối vụ, thường có sức khỏe yếu hơn do sự hoạt động quá mức của buồng trứng, cùng với hiện tượng thay lông và sự xâm nhập của ký sinh trùng.
Tất cả những yếu tố này làm suy giảm sức đề kháng của ngan, khiến chúng dễ mắc bệnh hơn. Chính vì vậy, để phòng ngừa bệnh hiệu quả, cần chú ý cải thiện các điều kiện môi trường sống, dinh dưỡng, và vệ sinh, cũng như tăng cường chăm sóc sức khỏe cho đàn gia cầm, đặc biệt là trong những giai đoạn nhạy cảm như đầu mùa lạnh hay cuối vụ đẻ.
Triệu chứng của bệnh tụ huyết trùng ở ngan
Mức độ nặng nhẹ của bệnh tụ huyết trùng ở ngan phụ thuộc vào độc lực của vi khuẩn gây bệnh. Khi độc lực cao, bệnh tiến triển nhanh chóng và gây tử vong hàng loạt trong thời gian ngắn.
Thể quá cấp tính: Đây là dạng bệnh diễn biến cực kỳ nhanh chóng, khiến người nuôi khó có thể quan sát kịp thời các triệu chứng.
Đàn ngan có thể đang khỏe mạnh, hoạt động bình thường, nhưng chỉ trong vài giờ, chúng trở nên ủ rũ và cơ thể tăng nhiệt độ đột ngột, dẫn đến tử vong chỉ sau 1-2 giờ. Thường vào buổi tối ngan vẫn ăn uống bình thường, nhưng đến sáng sớm đã có thể chết hàng loạt, có khi lên tới 50% tổng số đàn.
Thể cấp tính: Đây là dạng bệnh phổ biến hơn, với các triệu chứng dễ nhận biết hơn. ngan trở nên ủ rũ, bỏ ăn, lông xù, và di chuyển chậm chạp. Mũi và miệng của chúng chảy ra chất nhầy nhớt, có bọt kèm máu màu đỏ sẫm.
Trong giai đoạn giữa của bệnh, ngan có thể bị tiêu chảy với phân loãng có màu đen xám, xanh hoặc vàng. Dần dần, ngan gặp khó khăn trong việc hô hấp, mặt chúng trở nên tím tái do máu tụ, nhưng không có các triệu chứng thần kinh hay bại liệt. Thường sau vài ngày, ngan sẽ chết do ngạt thở.
Thể mãn tính: Thường gặp ở giai đoạn cuối của dịch bệnh, dạng mãn tính của bệnh tụ huyết trùng khiến ngan gầy còm, cơ thể suy nhược với hiện tượng da bọc xương, do bệnh đã lan rộng và tác động đến nhiều cơ quan nội tạng trong cơ thể.
Gan của ngan bị viêm hoại tử mãn tính, gây ra các rối loạn chức năng nghiêm trọng. Các khớp như khớp đùi, đầu gối, và cổ chân cũng bị viêm mãn tính, đôi khi kèm theo viêm màng não và các triệu chứng thần kinh.
Với các triệu chứng ở cả ba thể bệnh, ngan thường có khả năng chống chịu rất kém, dẫn đến tỷ lệ tử vong cao nếu không được can thiệp kịp thời. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp điều trị và phòng ngừa thích hợp là vô cùng quan trọng để bảo vệ đàn ngan khỏi dịch bệnh nguy hiểm này.
Phương pháp điều trị bệnh tụ huyết trùng ở ngan
Để điều trị bệnh tụ huyết trùng ở vịt và ngan, cần thực hiện các biện pháp dưới đây:
Cách ly vịt và ngan nhiễm bệnh
Bước đầu tiên là nhanh chóng cách ly những con vịt và ngan bị nhiễm bệnh khỏi đàn để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn sang các con khỏe mạnh. Cách ly không chỉ giúp bảo vệ những con chưa mắc bệnh mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều trị các con đã nhiễm bệnh.
Điều trị trực tiếp cho những con bị nhiễm bệnh
Sử dụng các loại thuốc kháng sinh tiêm trực tiếp để điều trị cho những con vịt và ngan đã nhiễm bệnh. Một số loại thuốc kháng sinh phổ biến bao gồm CEFTRI ONE 50 INJ, TYLOCAN 20% INJ, và METRIL MAX LA. Cần tuân thủ chính xác liều lượng và hướng dẫn sử dụng từ nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Điều trị toàn đàn
Để phòng ngừa và kiểm soát sự lây lan của bệnh trong đàn, cần điều trị toàn đàn bằng cách trộn thuốc kháng sinh vào thức ăn hoặc pha vào nước uống. Một số loại thuốc kháng sinh có thể sử dụng cho toàn đàn bao gồm AMOX WSP, AMPICOLI VIP, và MEBI-ENROFLOX ORAL. Liều lượng và cách sử dụng cũng phải tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Kết hợp các biện pháp hỗ trợ
Ngoài việc điều trị bằng thuốc kháng sinh, cần kết hợp cho vịt và ngan uống thêm các loại thuốc hạ sốt, điện giải để giảm nhiệt độ cơ thể và bù đắp lượng nước bị mất. Bổ sung men tiêu hóa và các loại vitamin cần thiết để tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình phục hồi của vật nuôi.
Vệ sinh và sát trùng chuồng trại
Cuối cùng, việc sát trùng và diệt khuẩn chuồng trại, cũng như dụng cụ cho ăn uống, là rất quan trọng để loại bỏ mầm bệnh còn sót lại và ngăn ngừa sự lây lan của ổ dịch. Cần thường xuyên vệ sinh và khử trùng toàn bộ khu vực nuôi dưỡng để đảm bảo môi trường sống sạch sẽ và an toàn cho đàn vịt và ngan.
Bằng cách thực hiện đầy đủ các biện pháp trên, có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả bệnh tụ huyết trùng, đồng thời bảo vệ sức khỏe của toàn đàn vịt và ngan.
Biện pháp phòng ngừa bệnh tụ huyết trùng ở ngan
Để phòng tránh hiệu quả bệnh tụ huyết trùng trên vịt và ngan, người chăn nuôi cần thực hiện một loạt các biện pháp sau đây:
Tiêm phòng vaccine
Tiêm phòng là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa bệnh tụ huyết trùng. Đối với những con ngan khỏe mạnh từ 1 tháng tuổi trở lên, nên tiêm vaccine phòng bệnh với liều lượng 1ml/con, tiêm dưới da. Việc tiêm ngừa này sẽ giúp tạo ra miễn dịch bảo vệ cho vật nuôi, giảm nguy cơ mắc bệnh trong đàn.
Duy trì vệ sinh chuồng trại
Đảm bảo chuồng trại luôn sạch sẽ và thích hợp với điều kiện thời tiết. Vào mùa hè, chuồng trại cần được giữ thông thoáng để tránh hiện tượng nóng ẩm quá mức, trong khi vào mùa đông, cần đảm bảo chuồng kín gió nhưng vẫn duy trì độ ẩm phù hợp, tránh để mưa tạt và gió lùa vào. Điều kiện vệ sinh tốt là yếu tố quan trọng giúp hạn chế môi trường phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
Sát trùng chuồng trại định kỳ
Cần thực hiện sát trùng chuồng trại định kỳ ít nhất 1 lần mỗi tuần. Điều này giúp tiêu diệt mầm bệnh và ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn trong khu vực chăn nuôi.
Đặc biệt, khi kết thúc một đợt nuôi, nên tẩy uế chuồng trại bằng cách phun thuốc sát trùng và để trống chuồng từ 2 đến 4 tuần trước khi tiếp tục nuôi lứa mới. Việc này giúp loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn còn sót lại trong môi trường.
Điều chỉnh mật độ chăn nuôi hợp lý
Nuôi vịt và ngan với mật độ phù hợp là điều cần thiết để đảm bảo chúng có không gian sống thoải mái và giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh. Mật độ quá cao không chỉ gây căng thẳng cho vật nuôi mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn lây lan nhanh chóng trong đàn.
Đảm bảo dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe
Cung cấp cho vịt và ngan chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và đảm bảo vệ sinh. Thường xuyên bổ sung vitamin, men tiêu hóa, và khoáng chất vào khẩu phần ăn của chúng để tăng cường sức đề kháng và cải thiện khả năng chống chọi với bệnh tật. Dinh dưỡng tốt là cơ sở giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Cách ly và tiêm phòng cho đàn mới nhập
Khi nhập đàn vịt hoặc ngan mới, cần cách ly chúng trong vòng 2 tuần để theo dõi tình trạng sức khỏe. Trong thời gian này, tiêm vaccine phòng các bệnh truyền nhiễm để đảm bảo an toàn trước khi cho nhập đàn chính thức. Việc này giúp ngăn chặn khả năng mang mầm bệnh vào đàn nuôi hiện tại, đảm bảo sức khỏe cho cả đàn.
Thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp người chăn nuôi duy trì đàn vịt và ngan khỏe mạnh, hạn chế tối đa nguy cơ bùng phát dịch bệnh tụ huyết trùng, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.
Để bảo vệ đàn ngan khỏi bệnh tụ huyết trùng, việc nắm rõ các nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị là vô cùng quan trọng. Đầu tư vào các biện pháp phòng ngừa, như tiêm phòng vaccine và duy trì vệ sinh chuồng trại, có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.