Những triệu chứng của bệnh cước chân ở trâu bò và cách xử lý

• Tác giả Nhật Anh
• 2024.08.27

Bệnh cước chân ở trâu bò là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của đàn gia súc, đặc biệt là trong các môi trường chăn nuôi kém vệ sinh hoặc ẩm ướt. Bệnh này thường gây ra sự đau đớn và khó chịu cho trâu bò, với các triệu chứng như sưng tấy, viêm nhiễm và khó khăn trong việc di chuyển.

Tổng quan về bệnh cước chân

Bệnh cước chân là một tình trạng bệnh lý gây ra sự sưng tấy ở chân của trâu và bò, chủ yếu do hiện tượng co thắt các mao mạch ngoại vi. Bệnh thường xuất hiện trong thời gian mùa đông và đầu mùa xuân, đặc biệt khi thời tiết lạnh ẩm kéo dài, phổ biến ở các khu vực phía Bắc. 

Triệu chứng chính của bệnh là sự sưng tấy và đau đớn ở chân, khiến cho động vật gặp khó khăn trong việc di chuyển. Mặc dù bệnh cước chân không gây tử vong trực tiếp cho gia súc, nhưng nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng khác như hoại tử chân, làm giảm giá trị thương mại của trâu và bò, và tạo điều kiện cho sự phát triển của các bệnh khác. 

Việc động vật không thể di chuyển dễ dẫn đến giảm năng suất và sức khỏe tổng quát của chúng, làm ảnh hưởng đáng kể đến quá trình chăn nuôi và sản xuất.

Nguyên nhân của bệnh cước chân

Bệnh cước chân chủ yếu xuất hiện do tác động của thời tiết lạnh ẩm kéo dài, khiến mạng lưới mao mạch ngoại vi ở chân của trâu, bò và các loài súc vật móng guốc chẵn bị co lại. Sự co thắt này dẫn đến tình trạng tắc nghẽn mạch máu, làm giảm lưu thông huyết trong các mao mạch. 

Khi nhiệt độ môi trường hạ xuống dưới 10°C và tình trạng tắc nghẽn kéo dài, huyết tương từ các mao mạch sẽ bị tiết ra ngoài, dẫn đến hình thành các đám sưng thũng dưới da ở chân động vật. 

Các đám sưng này ngày càng to lên, gây đau đớn và khó khăn trong việc di chuyển. Động vật có thể bị hạn chế khả năng di chuyển hoặc thậm chí không thể đi lại, buộc phải nằm một chỗ. Tình trạng bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi trời mưa và chuồng trại trở nên ẩm ướt. 

Nếu trâu, bò phải đứng trong nền chuồng lạnh và lầy lội, nguy cơ mắc bệnh cước chân sẽ gia tăng đáng kể. Trong những điều kiện như vậy, tỷ lệ mắc bệnh có thể tăng lên từ 25% đến 30% của toàn đàn bò, khiến cho tình hình chăn nuôi trở nên khó khăn hơn.

Xem thêm: Bệnh viêm da nổi cục – Hướng dẫn cách điều trị và chăm sóc

Chẩn đoán bệnh cước chân

Đầu tiên, việc chẩn đoán bệnh cước chân cần dựa vào quan sát và khám lâm sàng của súc vật. Những dấu hiệu chính bao gồm chân bị sưng thũng, căng lên do sự tích tụ huyết tương dưới da. 

Súc vật có thể trải qua tình trạng đau đớn, đi lại khó khăn hoặc không thể di chuyển được. Tình trạng này thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết lạnh ẩm, đặc biệt vào mùa đông hoặc đầu mùa xuân, khi nhiệt độ xuống thấp và độ ẩm cao.

Bệnh cước chân chỉ ảnh hưởng đến các chân của súc vật. Sự sưng thũng chủ yếu xảy ra ở chân, và đây là triệu chứng đặc trưng để phân biệt bệnh cước chân với các bệnh khác. 

Bệnh này không ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể, nên nếu súc vật chỉ có triệu chứng ở chân và không có dấu hiệu bệnh lý ở các vùng khác, thì đây là một yếu tố quan trọng trong chẩn đoán.

Điều trị bệnh cước chân

Cước chân không chỉ gây ngứa ngáy, khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Hãy cùng tìm hiểu những phương pháp điều trị hiệu quả để nhanh chóng chấm dứt tình trạng này

Trong giai đoạn sưng thũng chân

 Để cải thiện tuần hoàn mao mạch ngoại vi, nên tiêm cafein kết hợp với vitamin B1. Phác đồ điều trị thường kéo dài từ 3 đến 4 ngày. Lau khô chân bò và sử dụng chai chứa nước nóng khoảng 60°C (nóng tay), bọc bằng giẻ sạch, sau đó chườm vào các chân bị sưng. Quá trình này nên được thực hiện liên tục trong 3 ngày, với mỗi ngày thực hiện 2 lần.

Duy trì nền chuồng sạch sẽ và khô ráo, che kín chuồng để giữ ấm cho súc vật. Đảm bảo cung cấp chế độ dinh dưỡng tốt cho súc vật bị bệnh. Để giúp súc vật đứng dậy, kéo súc vật đứng dậy 2 lần mỗi ngày, vì súc vật nằm liên tục trong 3 ngày sẽ gặp khó khăn khi đứng lên và có thể khó điều trị hơn.

Trong giai đoạn viêm hoại tử chân

Sử dụng Ampicillin với liều 30 mg/kg thể trọng kết hợp với Kanamycin với liều 20 mg/kg thể trọng. Các loại thuốc này có thể được pha trộn và tiêm bắp cho súc vật bệnh 2 lần mỗi ngày, kéo dài liên tục trong 3 đến 4 ngày. Tiêm cafein phối hợp với vitamin B1 trong khoảng 3 đến 4 ngày.

Rửa sạch các vùng chân bị viêm hoại tử bằng dung dịch thuốc tím (Permanganat Kali 1%); sau đó lau khô chân bằng gạc sạch. Rắc bột Sulfonamid lên các vết viêm loét và hoại tử. Nếu không có bột Sulfonamid, có thể dùng Sulfamerazin đã tán nhỏ. Sau đó, dùng băng gạc sạch băng lại. Quy trình này nên thực hiện mỗi ngày một lần, liên tục trong 3 ngày. Nâng súc vật đứng dậy bằng võng đưa vào bụng 2 lần mỗi ngày để hỗ trợ điều trị và giúp súc vật có thể di chuyển trở lại.

Xem thêm: Các biện pháp phòng ngừa bệnh dịch tả trâu bò (Rinderpest)

Phòng ngừa bệnh cước chân

Khi thời tiết trở lạnh và ẩm ướt, đặc biệt là khi nhiệt độ ngoài trời giảm xuống dưới 10°C, cần tránh cho bò thực hiện các hoạt động lao động hoặc chăn thả ngoài trời. 

Thay vào đó, nên giữ bò trong chuồng để bảo đảm chúng được nuôi dưỡng và chăm sóc trong điều kiện ấm áp hơn. Việc này giúp bảo vệ bò khỏi những tác động tiêu cực của thời tiết lạnh và ẩm ướt.

Bảo quản chuồng trại: Để đảm bảo môi trường sống của bò luôn khô ráo và ấm áp, cần phải che kín chuồng, chống gió lùa. Đồng thời, phải thường xuyên vệ sinh nền chuồng để giữ cho khu vực này luôn sạch sẽ và khô ráo. Điều này giúp giảm nguy cơ phát triển của bệnh cước chân và các vấn đề sức khỏe khác.

Chăm sóc chân bò khi trở về từ ngoài trời: Sau khi bò trở về từ những ngày lạnh ẩm, cần phải lau khô chân cho bò và chườm nước nóng để giảm nguy cơ bị bệnh cước chân. Việc này giúp ngăn ngừa tình trạng chân bị lạnh và sưng thũng.

Dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe: Để nâng cao sức đề kháng của bò và giảm nguy cơ mắc bệnh cước chân, cần cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ và chăm sóc sức khỏe tốt cho đàn bò. Việc này bao gồm việc duy trì thể trọng khỏe mạnh và cải thiện sức đề kháng của chúng đối với các yếu tố môi trường.

Trong những ngày thời tiết rất lạnh, khi nhiệt độ xuống dưới 10°C, nên pha nước ấm với muối (9‰) cho bò uống. Điều này giúp bò duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định và hỗ trợ hệ tiêu hóa, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh cước chân.

Bệnh cước chân ở trâu bò là một tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và hiệu suất của đàn gia súc nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị bệnh cước chân sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ đàn gia súc của mình. 

---