Hướng dẫn điều trị bệnh liên cầu khuẩn trên heo ở trang trại

• Tác giả Nhật Anh
• 2024.08.28

Bệnh liên cầu khuẩn trên heo là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ảnh hưởng lớn đến đàn heo và sản lượng chăn nuôi. Cùng dongvat.edu.vn tìm hiểu về bệnh liên cầu khuẩn trên heo, bao gồm nguyên nhân gây bệnh, các triệu chứng nhận biết và các phương pháp phòng ngừa cũng như điều trị tốt nhất. 

Bệnh liên cầu khuẩn trên heo

Bệnh liên cầu khuẩn là một bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan rộng rãi và đã được ghi nhận ở nhiều loài động vật cũng như con người. Bệnh có thể gây ra nhiều dạng triệu chứng khác nhau như viêm khớp, viêm vú, tiêu chảy, và viêm nội tâm mạc. 

Ở heo, bệnh liên cầu khuẩn không chỉ gây ảnh hưởng đến các cơ quan sinh sản và đường hô hấp, mà còn có thể dẫn đến viêm hạch dưới hàm. Một dạng bệnh đặc biệt nguy hiểm là nhiễm trùng huyết và viêm não, đặc biệt thường xảy ra trong các trang trại có mật độ nuôi heo cao. Bệnh liên cầu khuẩn thường có xu hướng bùng phát vào mùa đông và đầu mùa xuân.

Nguyên nhân gây liên cầu khuẩn trên heo

Bệnh liên cầu khuẩn ở heo do vi khuẩn Streptococcus suis gây ra, đây là một loại vi khuẩn Gram dương có hình dạng hình tròn. Vi khuẩn này tiết ra độc tố làm phá hủy hồng cầu, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng ở động vật mắc bệnh. Heo khỏe mạnh có thể mang vi khuẩn này trong hạch amidan mà không biểu hiện triệu chứng bệnh. 

Tuy nhiên, khi sức đề kháng của heo giảm do các yếu tố như thiếu thức ăn, thay đổi thời tiết đột ngột hoặc căng thẳng, vi khuẩn từ hạch amidan có thể xâm nhập vào máu và gây bệnh. Việc nhập heo khỏe mạnh nhưng mang mầm bệnh vào đàn có thể dẫn đến việc bệnh bùng phát ở heo con sau khi cai sữa. Đặc biệt, heo cái hậu bị mang mầm bệnh có thể truyền bệnh cho đàn heo con của nó.

Vi khuẩn Streptococcus suis có khả năng sống lâu dài trong điều kiện lạnh hoặc đông, tồn tại đến 15 tuần trong môi trường bên ngoài và từ 1 đến 2 tuần trong nhiệt độ thường. Trong xác động vật, vi khuẩn có thể tồn tại rất lâu. Để kiểm soát mầm bệnh, các thuốc sát trùng như phenol, iodine, chlorine, và xà phòng đều có hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn.

Bệnh liên cầu khuẩn có thể ảnh hưởng đến nhiều loài vật nuôi khác như trâu, bò, dê, chó và các loài thú hoang dã, không chỉ riêng heo. Vi khuẩn lây truyền qua nhiều con đường khác nhau: đường tiêu hóa, đường hô hấp, và qua các vết thương ngoài da như cắt răng, cắt đuôi, thiến, hay xây xát do cắn nhau. Bệnh cũng có thể lây truyền gián tiếp qua côn trùng như ruồi.

Ngoài ra, các yếu tố chăn nuôi và môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc phát sinh bệnh:

Các cơ sở chăn nuôi với chuồng trại và môi trường ô nhiễm thường dễ phát sinh ổ dịch, tạo điều kiện cho bệnh lây lan.

Trong điều kiện nuôi dưỡng kém, heo có sức đề kháng yếu dễ bị mắc các bệnh truyền nhiễm khác như bệnh tụ huyết trùng hoặc bệnh suyễn. Khi heo mắc các bệnh này, bệnh liên cầu khuẩn có thể kế phát, làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn và tăng tỷ lệ tử vong.

Xem thêm: Dấu hiệu nhận biết bệnh Toxoplasma ở lợn và cách khắc phục

Triệu chứng của bệnh liên cầu khuẩn

Bệnh liên cầu khuẩn ở heo có thời gian ủ bệnh từ 3 đến 5 ngày. Mặc dù heo có thể mang mầm bệnh từ khi sơ sinh cho đến khi trưởng thành, nhưng bệnh thường bùng phát mạnh mẽ ở heo con vừa cai sữa. Các triệu chứng của bệnh có thể khác nhau tùy thuộc vào thể bệnh cụ thể:

Viêm não: Thể bệnh này chủ yếu xuất hiện ở heo con sau cai sữa, và có thể ảnh hưởng từ 1 đến 5% số lượng heo trong đàn. Viêm não thường biểu hiện bằng cái chết bất ngờ hoặc co giật, tiếp theo là tử vong. 

Heo bị viêm não có thể xuất hiện các triệu chứng như chán ăn, nôn mửa, da đỏ, sốt cao, mất thăng bằng, đi khập khiễng, và liệt. Đặc biệt, heo có thể trải qua cơn co giật, sau đó hồi phục tạm thời, nhưng lại xuất hiện triệu chứng thần kinh trở lại sau đó. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể kéo dài vài ngày và dẫn đến cái chết của heo.

Nhiễm trùng huyết: Thể bệnh này thường xảy ra ở heo con mới sinh. Heo con có thể thể hiện triệu chứng “hội chứng ủ rủ”, bắt đầu bằng việc ngừng bú và có thể cảm thấy lạnh khi sờ vào cơ thể. Heo con thường chết trong khoảng thời gian 12 đến 24 giờ sau khi sinh.

Viêm khớp: Thể viêm khớp chủ yếu ảnh hưởng đến heo con đang theo mẹ. Heo bị viêm khớp thường tỏ ra yếu ớt, lông khô và không bóng, cùng với sốt. Các khớp chân có thể bị sưng, nóng và đau đớn. Heo có thể gặp khó khăn khi đứng và đi lại. Ở giai đoạn cuối của bệnh, heo không thể đứng dậy, thường nằm nghiêng một bên và có thể chết.

Viêm đường tiết niệu: Thể viêm này thường xuất hiện trên nái. Heo bệnh có thể bị sốt và chảy dịch nhờn đục từ âm hộ, đôi khi dẫn đến sảy thai.

Viêm phổi: Thể viêm phổi thường thấy ở heo con từ 4 tuần tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở heo trong giai đoạn vỗ béo.

Bệnh tích bệnh liên cầu khuẩn

Bệnh liên cầu khuẩn gây ảnh hưởng đặc trưng đến các cơ quan nội tạng, và các bệnh tích thường gặp thể hiện rõ rệt tại các cơ quan bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số bệnh tích phổ biến tùy thuộc vào thể bệnh cụ thể:

Thể viêm não: Ở thể viêm não, có thể quan sát thấy viêm màng não với sự xuất hiện của mủ và sợi fibrin, làm cho màng não bị viêm đục và có vẻ như bị mây che phủ. Não có thể bị viêm nặng, dẫn đến tình trạng não không còn trong suốt, mà thay vào đó là dấu hiệu viêm nhiễm rõ ràng.

Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp nhiễm trùng huyết, lách thường bị sưng to, và có thể thấy sự xuất huyết điểm tại thận và một số cơ quan nội tạng khác. Điều này phản ánh mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm trùng lan rộng trong cơ thể.

Viêm khớp: Thể viêm khớp thường gây sưng to các khớp, đồng thời dịch trong khớp trở nên đục. Điều này gây ra sự đau đớn và cứng khớp, làm cho việc di chuyển của heo gặp khó khăn.

Viêm phổi: Trong thể viêm phổi, phổi thường bị sưng, có tụ huyết và xuất huyết. Các dấu hiệu này cho thấy tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của heo.

Các bệnh tích này cung cấp thông tin quan trọng về mức độ và dạng của bệnh, giúp trong việc chẩn đoán và điều trị chính xác hơn.

Tìm hiểu thêm: Bệnh viêm ruột ở heo – Phát hiện sớm và giải pháp hiệu quả

Điều trị bệnh liên cầu khuẩn trên heo

Khi heo mắc bệnh liên cầu khuẩn, việc điều trị kịp thời là cực kỳ quan trọng để nâng cao khả năng hồi phục hoàn toàn. Sự can thiệp sớm không chỉ giúp giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của bệnh mà còn tăng cường khả năng hồi phục của heo.

Kháng sinh thường sử dụng

Ampicillin: Đây là một loại kháng sinh phổ rộng hiệu quả trong việc điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn liên cầu.

Ceftiofur: Một loại kháng sinh nhóm cephalosporin, rất hữu ích trong việc điều trị các dạng nhiễm khuẩn nặng.

Gentamycin: Thuộc nhóm aminoglycoside, thường được dùng cho các nhiễm trùng nặng.

Tiamulin: Kháng sinh đặc biệt hiệu quả trong điều trị các bệnh do vi khuẩn Gram dương và một số vi khuẩn kỵ khí.

Penicillin và Penicillin kết hợp Streptomycin: Hiệu quả đối với các vi khuẩn nhạy cảm và giúp kiểm soát tình trạng nhiễm trùng.

Trimethoprim và Sulfonamide: Thường được sử dụng kết hợp để tăng cường hiệu quả điều trị nhiễm trùng.

Ngoài việc sử dụng kháng sinh, việc kết hợp với thuốc kháng viêm và hạ sốt là cần thiết để giảm viêm và hạ nhiệt độ cơ thể, từ đó cải thiện tình trạng sức khỏe chung của heo.

Thuốc trợ lực cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị. Bạn nên bổ sung các loại vitamin như vitamin B1 và vitamin C để hỗ trợ chức năng cơ thể và tăng cường sức đề kháng. Oresol hoặc dung dịch điện giải giúp duy trì sự cân bằng nước và điện giải, đặc biệt quan trọng trong các trường hợp tiêu chảy hoặc mất nước.

Biện pháp chăm sóc:

Cách ly: Heo bị bệnh nên được cách ly riêng biệt để ngăn chặn sự lây lan của bệnh cho các con heo khác trong đàn.

Vệ sinh chuồng trại: Đảm bảo chuồng trại luôn khô ráo, sạch sẽ và giữ ấm cho heo để tạo điều kiện tốt nhất cho sự hồi phục.

Chăm sóc và theo dõi: Cung cấp đủ thức ăn và nước uống cho heo bệnh, đồng thời theo dõi tình hình sức khỏe của chúng hàng ngày để kịp thời điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần.

Phòng ngừa bệnh liên cầu khuẩn ở heo

Để phòng ngừa bệnh liên cầu khuẩn ở heo và bảo vệ sức khỏe đàn heo, cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa và quản lý hiệu quả:

Chọn giống heo có nguồn gốc rõ ràng: Đảm bảo rằng heo giống được mua từ các nguồn uy tín và có chứng nhận nguồn gốc rõ ràng. Việc này giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với các mầm bệnh tiềm ẩn và đảm bảo sức khỏe của đàn heo.

Giảm các yếu tố gây stress: Stress có thể làm giảm sức đề kháng của heo, khiến chúng dễ bị mắc bệnh. Để giảm thiểu stress, cần duy trì mật độ nuôi hợp lý, đảm bảo chuồng trại thông thoáng và tránh gió lùa mạnh. Hạn chế việc xáo trộn và di chuyển đàn heo để tạo môi trường ổn định và ít căng thẳng cho chúng.

Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm vắc xin định kỳ để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm phổ biến. Vắc xin không chỉ giúp ngăn ngừa các bệnh nghiêm trọng mà còn giảm thiểu nguy cơ bệnh liên cầu khuẩn và các bệnh kế phát khác.

Vệ sinh và sát trùng: Đảm bảo vệ sinh chuồng trại và thực hiện sát trùng đúng cách. Đặc biệt, vệ sinh các vết thương như vết cắn, khi cắt răng, cắt rốn, cắt đuôi và thiến. Sát trùng thường xuyên giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và bảo vệ sức khỏe của heo.

Chăm sóc theo lịch thú y: Thực hiện các biện pháp chăm sóc thú y theo đúng lịch, bao gồm việc vệ sinh định kỳ và kiểm tra sức khỏe. Áp dụng phương pháp chăn nuôi “cùng vào cùng ra” để quản lý đàn heo theo từng lứa tuổi, giúp giảm nguy cơ lây lan bệnh tật.

Bệnh liên cầu khuẩn trên heo là một mối nguy hại lớn đối với sức khỏe đàn heo và hiệu quả chăn nuôi. Bằng cách chăm sóc đúng cách và thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của heo, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh liên cầu khuẩn trên heo

---