Các triệu chứng nhận biết sớm bệnh viêm ruột hoại tử ở gà

• Tác giả Nhật Anh
• 2024.08.31

Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là một trong những bệnh lý nghiêm trọng có thể gây tổn thất lớn trong ngành chăn nuôi gia cầm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết giúp bạn bảo vệ sức khỏe đàn gia cầm và đảm bảo hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.

Tổng quan về bệnh viêm ruột hoại tử

Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là một dạng nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Clostridium perfringens gây ra, và bệnh này có thể dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng trên niêm mạc ruột của gia cầm. 

Khi vi khuẩn này phát triển và lan rộng, nó tạo ra độc tố gây hoại tử các mô ruột, khiến chức năng tiêu hóa của gà bị suy giảm nghiêm trọng. Bệnh thường xuất hiện một cách đột ngột và đi kèm với sự gia tăng đáng kể tỷ lệ tử vong trong đàn gà, làm người chăn nuôi gặp khó khăn trong việc kiểm soát và xử lý tình hình.

Một trong những đặc điểm rõ rệt của bệnh là tình trạng mất nước nghiêm trọng, khiến da gà trở nên khô và dính chặt vào phần cơ bắp dưới da, làm cho quá trình xử lý hoặc mổ khám gà gặp nhiều khó khăn. Điều này càng gây phức tạp hơn trong việc xác định mức độ tổn thương cũng như thực hiện các biện pháp can thiệp kịp thời.

Bệnh viêm ruột hoại tử đặc biệt nhạy cảm với gà trong khoảng từ 25 tuần tuổi trở lên. Đối với gà đẻ trứng, bệnh thường xuất hiện trong giai đoạn đầu của quá trình đẻ hoặc trong thời kỳ đỉnh cao của năng suất đẻ trứng.

 Đặc biệt, nếu có sự xuất hiện của bệnh cầu trùng cùng lúc, mức độ nghiêm trọng của viêm ruột hoại tử sẽ tăng lên đáng kể, làm cho việc kiểm soát bệnh trở nên khó khăn hơn và có thể gây thiệt hại lớn cho đàn gà.

Triệu chứng bệnh viêm ruột hoại tử

Clostridium perfringens thường hiện diện trong đường ruột của gia cầm và có thể gây ra những thay đổi sinh hóa nghiêm trọng trong ruột. Khi vi khuẩn này hoạt động, nó làm tăng độ pH trong ruột và giảm lượng ôxy ở những khu vực này, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn. 

Trong một số trường hợp, bệnh viêm ruột hoại tử ở gà có thể gây ra hiện tượng xuất huyết qua thành ruột, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy cơ tử vong. Bệnh thường xuất hiện dưới dạng cấp tính với tỷ lệ mắc và tử vong cao, có tính chất bùng phát tại địa phương và thường ảnh hưởng đến đàn gà thịt trong độ tuổi từ 4 đến 8 tuần.

Bệnh có thể xuất hiện dưới hai thể: cấp tính và mãn tính. Trong thể cấp tính, các triệu chứng thường rõ ràng và nghiêm trọng. Gà bị nhiễm bệnh có biểu hiện giảm ăn, trở nên chậm chạp và ủ rũ, phân khô có màu đen, đôi khi có lẫn máu và dịch nhầy, biểu hiện tương tự như bệnh cầu trùng. 

Gà bệnh thường nằm sấp, đầu cúi gục, cánh rũ xuống, không thể tự đứng dậy hoặc di chuyển. Tỷ lệ tử vong ở thể cấp tính có thể dao động từ 5% đến 25%, gây thiệt hại lớn cho đàn.

Trong thể mãn tính, các triệu chứng lâm sàng thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Gà bị bệnh có thể vẫn ăn uống bình thường, nhưng sẽ chậm lớn và giảm cân dần theo thời gian. 

Các con gà này thường bị suy nhược và gầy mòn, dẫn đến tử vong do thiếu dinh dưỡng và sức đề kháng yếu. Vì các triệu chứng của thể mãn tính ít đặc trưng, việc chẩn đoán và điều trị bệnh viêm ruột hoại tử ở gà trong giai đoạn này có thể gặp nhiều khó khăn.

Xem thêm: Tại sao gà cần vitamin D? Tìm hiểu bệnh thiếu vitamin d ở gà

Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột hoại tử

Bệnh này là một dạng viêm hoại tử niêm mạc ruột do vi khuẩn Clostridium perfringens loại C (Gram dương) gây ra ở gà, không phân biệt hình thức chăn nuôi. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào của gà, nhưng thường thấy ở những con gà từ 3 tuần tuổi trở lên. 

Trong các trường hợp bệnh cấp tính, vi khuẩn yếm khí Clostridium perfringens sẽ được phân lập và sinh ra các độc tố α, β, và γ. Bào tử của loại vi khuẩn này rất bền với nhiệt, có khả năng sống sót trong nước sôi trong khoảng 2 giờ. 

Clostridium perfringens là một loại vi khuẩn yếm khí thường cư trú trong đường ruột và không gây bệnh cho gà nếu không có các yếu tố bất lợi kích thích như: cầu trùng, rối loạn tiêu hóa, giun sán, sự thay đổi đột ngột trong chế độ ăn uống, hay thức ăn bị ôi thiu. 

Bệnh này làm giảm hiệu suất tăng trọng, tăng lượng thức ăn tiêu tốn để đạt được 1 kg tăng trọng, và có thể gây tỷ lệ tử vong từ 4 đến 8%.

Bệnh tích bệnh viêm ruột hoại tử

Khi tiến hành mổ khám các con gà mắc bệnh, có thể nhận thấy một số dấu hiệu tổn thương đặc trưng. Cơ thể gà thường gầy gò và suy yếu, cho thấy tình trạng sức khỏe kém. Niêm mạc ruột non sẽ xuất hiện các dấu hiệu sưng phồng, viêm nhiễm và đôi khi có hiện tượng xuất huyết. 

Khi mở niêm mạc ruột, sẽ thấy bên trong có dịch màu xanh, mà theo thời gian có thể chuyển sang màu nâu. Ở giai đoạn cuối của bệnh, lớp chất bựa màu xanh hoặc nâu sẽ phủ lên niêm mạc ruột. Lớp phủ này thường mỏng, dễ dàng bóc ra, và có thể để lại những vùng niêm mạc bị tổn thương.

Tổn thương trong đường tiêu hóa có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ và vị trí của bệnh. Đặc biệt, phần ruột già có thể chứa chất thải có màu sắc đậm, dính chặt và có mùi hôi thối, chứng tỏ sự phân hủy và viêm nhiễm nặng. 

Nếu bệnh kéo dài và không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến tình trạng viêm loét nghiêm trọng, gây thủng ruột. Khi ruột bị thủng, phân có thể tràn ra ngoài và gây ra tình trạng viêm dính phúc mạc, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của gà.

Trị bệnh viêm ruột hoại tử ở gà

Để điều trị bệnh, bước đầu tiên là tách riêng những con gà bị bệnh ra khỏi đàn chính nhằm ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Sau khi tách riêng, nên cung cấp cho gia cầm những loại thức ăn dễ tiêu hóa nhằm hỗ trợ hệ tiêu hóa của chúng hồi phục nhanh chóng và hiệu quả hơn. 

Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống, việc sử dụng thuốc điều trị là rất quan trọng. Một số loại thuốc điều trị hiệu quả khi được trộn vào thức ăn bao gồm: Oxytetracycline dehydrate (OTC 50%), Doxycycline Hydrochloride và Amoxicillin. Các thuốc này có thể giúp kháng khuẩn và hỗ trợ quá trình điều trị.

Dưới đây là một số phác đồ điều trị chi tiết mà người nuôi có thể tham khảo để điều trị bệnh một cách hiệu quả:

Phác đồ 1

Trộn LINCO 25% vào thức ăn với liều lượng là 1 gram cho mỗi 4 lít nước uống. Liều lượng này tương đương với 1 gram cho mỗi 15 – 20 kg thể trọng của gà. Đồng thời, bổ sung nước và điện giải bằng Gluco K-C với liều lượng 2 gram cho mỗi lít nước uống, tương đương với 100 gram cho mỗi 50 kg thức ăn. 

Quy trình này nên được duy trì trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 ngày. Việc bổ sung Gluco K-C giúp cân bằng điện giải và bù nước cho gà, hỗ trợ sự hồi phục và cải thiện sức khỏe tổng thể của chúng.

Phác đồ 2

Trộn CHLOTETRA vào thức ăn với liều lượng 1 gram cho mỗi 4 – 6 kg thể trọng của gà, hoặc hòa vào nước uống với liều lượng 1 gram cho mỗi 1 lít nước. Đồng thời, kết hợp điều trị với Gluco K-C với liều lượng 2 gram cho mỗi lít nước uống. 

Phác đồ này nên được thực hiện trong thời gian từ 3 đến 5 ngày để đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu. Sự kết hợp này không chỉ giúp điều trị bệnh mà còn cung cấp đủ nước và điện giải cho gà, giúp chúng hồi phục nhanh chóng.

Phác đồ 3

Trộn SULFATRIMIX vào thức ăn với liều lượng 1 gram cho mỗi 2 lít nước uống, tương đương với 3 – 4 kg thể trọng của gà. Cùng với đó, sử dụng Gluco K-C với liều lượng 2 gram cho mỗi lít nước uống, tương đương với 1 gram cho mỗi 6 – 8 kg thể trọng của gà. 

Phác đồ này nên được duy trì trong khoảng 3 đến 5 ngày để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất. SULFATRIMIX có tác dụng kháng khuẩn mạnh mẽ, trong khi Gluco K-C cung cấp điện giải và nước cần thiết cho sự hồi phục.

Tất cả các phác đồ điều trị nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ thú y hoặc chuyên gia chăn nuôi để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị, đồng thời tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra.

Xem thêm: Bí quyết giảm nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ gia cầm hiệu quả

Phòng bệnh viêm ruột hoại tử

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, cần thực hiện các biện pháp chăm sóc và quản lý đồng bộ như sau:

Vệ sinh chuồng trại

Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ cho chuồng trại, bao gồm việc dọn dẹp phân, rửa sạch các dụng cụ ăn uống và làm sạch khu vực nuôi gà. Việc giữ gìn môi trường sạch sẽ giúp giảm nguy cơ vi khuẩn và các mầm bệnh khác phát triển.

Tăng cường sức đề kháng

Cung cấp cho gà các loại vitamin, axit amin và khoáng chất cần thiết để nâng cao sức đề kháng. Việc bổ sung nước điện giải Gluco K-C cùng với vitamin giúp gia cầm duy trì sức khỏe tốt, giảm stress và chống lại tác động của nắng nóng. Sự bổ sung này không chỉ hỗ trợ sức đề kháng mà còn giúp gia cầm chống lại các yếu tố môi trường gây hại.

Chế độ ăn uống hợp lý

Sử dụng khẩu phần thức ăn có hàm lượng protein thấp hoặc những nguồn protein dễ tiêu hóa. Kết hợp với việc bổ sung enzyme, men vi sinh và các chế phẩm sinh học giúp cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ vi khuẩn phát triển trong đường ruột. Việc này giúp duy trì môi trường tiêu hóa lành mạnh và ngăn ngừa các vấn đề về sức khỏe.

Chọn thức ăn phù hợp

Tránh cho gà ăn những loại thức ăn có kích thước hạt không đồng đều, thức ăn bị nhiễm nấm mốc hoặc có chứa độc tố. Những loại thức ăn này có thể gây hại cho sức khỏe của gà và làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời, hạn chế việc thay đổi khẩu phần ăn hoặc phương thức cho ăn đột ngột, vì sự thay đổi này có thể gây rối loạn tiêu hóa và căng thẳng cho gà.

Thực hiện quy trình an toàn sinh học

Tuân thủ các quy trình an toàn sinh học nghiêm ngặt, bao gồm việc diệt cầu trùng định kỳ khi gà từ 3 đến 5 ngày tuổi. Điều này giúp kiểm soát sự lây lan của các ký sinh trùng và bảo vệ sức khỏe của đàn gà.

Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà, mặc dù nguy hiểm và có thể gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả nếu áp dụng đúng các biện pháp quản lý và chăm sóc. Việc nhận diện sớm các triệu chứng và thực hiện các biện pháp điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế sự lây lan và giảm thiểu tỷ lệ tử vong trong đàn gà.

---