Bọ rầy nâu tấn công: 10 Biện pháp phòng ngừa bạn cần áp dụng ngay

Bọ rầy nâu là loại côn trùng gây hại phổ biến, tấn công nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả và rau màu. Chúng hút nhựa cây, khiến cây suy yếu, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn giải pháp diệt trừ bọ rầy nâu hiệu quả, giúp bảo vệ khu vườn của bạn luôn xanh tốt.

Bọ rầy nâu là gì?

Bọ rầy nâu, còn được gọi là rầy nâu, rầy lưng trắng, có tên khoa học là Nilaparvata lugens, là một loại côn trùng ăn cây lúa. Chúng là loài gây hại chính cho cây lúa ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam.

Đặc điểm nhận dạng bọ rầy nâu

Kích thước

Nhỏ, bằng hạt gạo.

Chiều dài trưởng thành: 3,4 – 4,5 mm.

Hình dạng

Thân hình thon dài.

Có 2 dạng:

• Cánh ngắn: Không bay được, thường xuất hiện giai đoạn lúa đẻ nhánh và làm đòng.
• Cánh dài: Bay được, xuất hiện giai đoạn mạ, lúa trổ và chín.

Màu sắc

Nâu hoặc nâu xám.

Rầy non: Màu trắng sữa, sau chuyển thành vàng nhạt, nâu lợt hoặc nâu đen.

Đặc điểm khác

Cánh trong suốt.

Mắt kép màu đỏ.

Râu dài, mảnh.

Chân dài, khỏe.

Thường trú ẩn ở gốc lúa, gần mặt nước.

Khi bị khua động, rầy nâu di chuyển bằng cách bò ngang hoặc nhảy sang cây khác.

Vòng đời của bọ rầy nâu

Vòng đời của bọ rầy nâu hoàn chỉnh trải qua 4 giai đoạn: Trứng, ấu trùng (rầy non), lột xác và trưởng thành. Tổng thời gian của vòng đời kéo dài từ 25 – 30 ngày, có thể thay đổi tùy theo điều kiện môi trường.

Giai đoạn trứng

Rầy nâu đẻ trứng thành ổ, mỗi ổ từ 8 – 16 trứng, thường được đặt ở mặt dưới của lá lúa, trong bẹ lá hoặc gân lá.

Trứng mới đẻ có màu trắng sữa, sau chuyển sang màu vàng xám và có một chấm đỏ ở phần đầu.

Trứng nở sau 6 – 8 ngày.

Giai đoạn ấu trùng (rầy non)

Rầy non có 5 tuổi, mỗi tuổi kéo dài 2 – 3 ngày.

Rầy non có màu trắng sữa khi mới nở, sau chuyển sang màu hồng nhạt, nâu hồng, nâu sẫm.

Rầy non có khả năng di chuyển nhanh và bò ngang trên lá lúa.

Rầy non hút nhựa cây để sinh trưởng và phát triển.

Giai đoạn lột xác

Sau mỗi tuổi, rầy non sẽ lột xác để chuyển sang tuổi tiếp theo.

Quá trình lột xác diễn ra trong khoảng 1 tiếng.

Sau khi lột xác, rầy non có kích thước lớn hơn và màu sắc sẫm hơn.

Giai đoạn trưởng thành

Rầy nâu trưởng thành có màu nâu hoặc nâu xám.

Rầy cái trưởng thành có thể đẻ 150 – 250 trứng.

Rầy nâu trưởng thành có thể sống 20 – 30 ngày.

Rầy nâu trưởng thành có khả năng bay và di chuyển xa.

Tác hại của bọ rầy nâu

Bọ rầy nâu là một trong những loài gây hại chính cho cây lúa, gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng như.

Gây hại trực tiếp

Hút nhựa cây:Bọ rầy nâu chích hút nhựa cây lúa để sinh trưởng và phát triển, làm cho cây lúa bị suy yếu, còi cọc, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt lúa.

Truyền bệnh virus:Bọ rầy nâu là môi giới truyền một số bệnh virus nguy hiểm cho cây lúa như vàng lùn, lùn xoắn lá, bệnh bạc lá…

Gây hại gián tiếp

Tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh phát triển:Vết chích hút của bọ rầy nâu tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh phát triển, gây hại thêm cho cây lúa.

Gây ô nhiễm môi trường:Việc sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học để phòng trừ bọ rầy nâu có thể gây ô nhiễm môi trường nước, đất và không khí.

Hậu quả

Giảm năng suất lúa:Bọ rầy nâu có thể gây thiệt hại năng suất lúa từ 30 – 50%, thậm chí 100% nếu không được phòng trừ kịp thời.

Giảm chất lượng lúa:Hạt lúa bị rầy nâu gây hại thường lép lửng, không no, dễ bị nấm bệnh tấn công.

Mất mùa:Trong trường hợp bị rầy nâu gây hại nặng, có thể dẫn đến mất mùa hoàn toàn.

Ảnh hưởng kinh tế

Gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người nông dân:Nông dân phải bỏ ra nhiều chi phí cho việc phòng trừ bọ rầy nâu, dẫn đến giảm lợi nhuận.

Gây ảnh hưởng đến an ninh lương thực:Bọ rầy nâu có thể gây ra tình trạng thiếu hụt lương thực nếu không được kiểm soát tốt.

Phương pháp phòng trừ bọ rầy nâu

Để phòng trừ bọ rầy nâu hiệu quả, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, bao gồm.

Biện pháp canh tác

Cày bừa kỹ đất:Cày bừa kỹ đất giúp tiêu diệt trứng và ấu trùng của rầy nâu.

Bón phân cân đối:Bón phân cân đối, tránh bón thừa đạm, giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, chống chịu tốt với rầy nâu.

Tưới nước hợp lý:Tưới nước hợp lý giúp tạo điều kiện cho cây lúa phát triển tốt và hạn chế sự phát triển của rầy nâu.

Luân canh, xen canh:Luân canh, xen canh các loại cây trồng khác nhau giúp phá vỡ vòng đời của rầy nâu.

Vệ sinh đồng ruộng:Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, thu dọn cỏ dại, rơm rạ sau khi thu hoạch để hạn chế nơi cư trú và nguồn thức ăn của rầy nâu.

Biện pháp sinh học

Sử dụng thiên địch:Sử dụng các loại thiên địch của rầy nâu như ong ký sinh, bọ rùa, nhện… để tiêu diệt rầy nâu một cách tự nhiên.

Sử dụng chế phẩm sinh học:Sử dụng các chế phẩm sinh học như nấm xanh Metarhizium anisopliae, Bacillus thuringiensis… để phòng trừ rầy nâu an toàn và hiệu quả.

Biện pháp hóa học

Sử dụng thuốc trừ sâu hóa học:Sử dụng thuốc trừ sâu hóa học khi cần thiết, tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng và các biện pháp an toàn lao động. Nên sử dụng các loại thuốc trừ sâu có tính chọn lọc, ít ảnh hưởng đến môi trường.

Một số biện pháp khác

Thả vịt vào ruộng:Vịt có thể ăn rầy nâu và các loại côn trùng gây hại khác cho cây lúa.

Sử dụng bẫy đèn:Bẫy đèn có thể thu hút và tiêu diệt rầy nâu trưởng thành.

Dự báo rầy nâu:Theo dõi và dự báo sự xuất hiện của rầy nâu để có biện pháp phòng trừ kịp thời.

Kỹ thuật chăm sóc cây trồng để hạn chế bọ rầy nâu

Bên cạnh các biện pháp phòng trừ tổng hợp đã đề cập ở trên, việc áp dụng các kỹ thuật chăm sóc cây trồng hợp lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế sự phát triển của bọ rầy nâu. Dưới đây là một số kỹ thuật chăm sóc cây trồng hiệu quả.

Gieo sạ hợp lý

Gieo sạ với mật độ vừa phải, không quá dày để tạo điều kiện thông thoáng cho cây lúa phát triển, hạn chế sự ẩn náu của rầy nâu.

Nên gieo sạ tập trung theo từng khu vực để dễ dàng quản lý và theo dõi sự xuất hiện của rầy nâu.

Bón phân cân đối

Bón phân cân đối, tránh bón thừa đạm, đặc biệt là giai đoạn đầu sinh trưởng của cây lúa. Bón thừa đạm sẽ kích thích cây lúa phát triển cành lá sum suê, tạo điều kiện thuận lợi cho rầy nâu chích hút và gây hại.

Nên sử dụng phân bón hữu cơ kết hợp với phân bón hóa học để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây lúa và hạn chế tác hại của phân bón hóa học đối với môi trường.

Tưới nước hợp lý

Duy trì mực nước trong ruộng phù hợp, không để ruộng quá khô hoặc quá úng. Nước ruộng quá khô sẽ tạo điều kiện cho rầy nâu phát triển, trong khi nước ruộng quá úng sẽ khiến cây lúa yếu ớt, dễ bị rầy nâu tấn công.

Tưới nước theo nhu cầu của cây lúa, tránh tưới nước quá nhiều hoặc quá ít.

Vệ sinh đồng ruộng

Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, thu dọn cỏ dại, rơm rạ sau khi thu hoạch để hạn chế nơi cư trú và nguồn thức ăn của rầy nâu.

Cần loại bỏ các cây lúa chét, lúa rượng trong ruộng để tránh rầy nâu từ những cây này lây lan sang những cây lúa khỏe mạnh khác.

Sử dụng giống lúa kháng rầy nâu

Nên sử dụng các giống lúa có khả năng kháng rầy nâu để giảm thiểu thiệt hại do rầy nâu gây ra.

Khi chọn giống lúa, cần lưu ý đến điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và tập quán canh tác của địa phương.

Theo dõi và phát hiện sớm rầy nâu

Thường xuyên thăm đồng để theo dõi sự xuất hiện của rầy nâu.

Khi phát hiện rầy nâu xuất hiện, cần có biện pháp phòng trừ kịp thời để tránh rầy nâu lây lan và gây hại nặng.

Áp dụng các biện pháp phòng trừ sinh học

Sử dụng các loại thiên địch của rầy nâu như ong ký sinh, bọ rùa, nhện… để tiêu diệt rầy nâu một cách tự nhiên.

Sử dụng các chế phẩm sinh học như nấm xanh Metarhizium anisopliae, Bacillus thuringiensis… để phòng trừ rầy nâu an toàn và hiệu quả.

Các loại thuốc trừ bọ rầy nâu hiệu quả

Có nhiều loại thuốc trừ bọ rầy nâu hiệu quả trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại thuốc phù hợp sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố như:

• Giai đoạn phát triển của rầy: Rầy non và rầy trưởng thành có thể có khả năng kháng thuốc khác nhau.
• Mức độ lây nhiễm: Nên sử dụng thuốc có hiệu lực mạnh hơn nếu mật độ rầy cao.
• Loại cây trồng: Một số loại thuốc chỉ được đăng ký sử dụng cho một số loại cây trồng nhất định.
• Tính an toàn: Nên ưu tiên sử dụng các loại thuốc có ít độc hại cho người và môi trường.

Dưới đây là một số loại thuốc trừ bọ rầy nâu hiệu quả được nhiều người tin dùng.

Thuốc hóa học

Applaud 10WP, 25SC:Thuốc có tác dụng tiếp xúc, vị độc và xông hơi, hiệu quả cao đối với rầy nâu ở mọi giai đoạn phát triển.

Actara 20WG:Thuốc có tác dụng nội hấp, vị độc, hiệu quả cao đối với rầy nâu non và trưởng thành.

Regent 800WG:Thuốc có tác dụng nội hấp, vị độc, hiệu quả cao đối với rầy nâu non, trưởng thành và bọ trĩ.

Marshal 5G, 200SC:Thuốc có tác dụng nội hấp, vị độc, hiệu quả cao đối với rầy nâu non, trưởng thành và một số loại sâu khác.

Butyl 10WP, 40WDG, 400SC:Thuốc có tác dụng tiếp xúc, vị độc, hiệu quả cao đối với rầy nâu non.

Chess 50WG:Thuốc có tác dụng tiếp xúc, vị độc, lưu dẫn, hiệu quả cao đối với rầy nâu non và trưởng thành.

Thuốc sinh học

Neem:Thuốc có nguồn gốc từ cây Neem, có tác dụng xua đuổi và tiêu diệt rầy nâu, đồng thời an toàn cho người và môi trường.

Dầu Ch neem:Tương tự như Neem, dầu Ch neem cũng có tác dụng xua đuổi và tiêu diệt rầy nâu, đồng thời an toàn cho người và môi trường.

Emamectin benzoate:Thuốc có tác dụng nội hấp, vị độc, hiệu quả cao đối với rầy nâu non và trưởng thành, an toàn cho ong mật và một số thiên địch khác.

Những lưu ý khi phòng trừ bọ rầy nâu

Để phòng trừ bọ rầy nâu hiệu quả, bạn cần lưu ý một số điều sau.

Trước khi sử dụng thuốc trừ sâu

Theo dõi và phát hiện mật độ rầy:Nên thường xuyên thăm đồng để theo dõi mật độ rầy. Chỉ sử dụng thuốc khi mật độ rầy cao trên ngưỡng cho phép.

Lựa chọn thuốc phù hợp:Lựa chọn loại thuốc phù hợp với giai đoạn phát triển của rầy, loại cây trồng và mức độ lây nhiễm. Nên ưu tiên sử dụng các loại thuốc có ít độc hại cho người và môi trường.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng:Cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi pha và phun thuốc. Tuân thủ đúng liều lượng, thời gian và cách pha chế thuốc theo hướng dẫn.

Trang bị bảo hộ:Sử dụng trang phục bảo hộ lao động khi pha và phun thuốc như: khẩu trang, găng tay, áo khoác, kính bảo hộ…

Trong khi sử dụng thuốc trừ sâu

Phun thuốc đúng thời điểm:Nên phun thuốc vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời râm và ít gió.

Phun thuốc đều và kỹ:Phun thuốc đều khắp tán lá, thân cây và gốc lúa. Tránh phun thuốc vào lúc trời nắng to hoặc có gió mạnh.

Tuân thủ nguyên tắc “4 đúng”:Đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc và đúng cách.

Sau khi sử dụng thuốc trừ sâu

Rửa tay chân sạch sẽ:Rửa tay chân sạch bằng xà phòng và nước sau khi pha và phun thuốc.

Thu dọn vỏ bao bì:Thu dọn vỏ bao bì thuốc đúng cách và tiêu hủy theo quy định.

Bảo vệ môi trường:Tránh để thuốc dính vào nguồn nước, ao hồ, sông suối.

Áp dụng những giải pháp diệt trừ bọ rầy nâu hiệu quả trong bài viết này sẽ giúp bạn bảo vệ khu vườn của mình khỏi sự tấn công của côn trùng, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm. Hãy bắt tay vào hành động ngay để bảo vệ khu vườn xanh tốt của bạn!

---

---