Click để xem thêm: Tìm hiểu về loài Cá hồng két loài cá cảnh được ưa chuộng
Cá phượng hoàng có kích thước khá nhỏ, trung bình chỉ dài khoảng 5–7 cm khi trưởng thành, thích hợp với những bể cá có không gian hạn chế. Thân hình của cá thon dài, đầu tròn và miệng nhỏ, đôi mắt to với ánh nhìn linh hoạt. Vẻ đẹp nổi bật nhất của loài cá này nằm ở màu sắc: toàn thân có thể mang những tông màu rực rỡ như cam, vàng, xanh dương, tím, và đặc biệt là ánh kim lấp lánh. Một số dòng lai tạo còn có màu sắc pha trộn độc đáo như cá phượng hoàng lửa, cá phượng hoàng lam, hay cá phượng hoàng vàng.
Tính cách của cá phượng hoàng khá ôn hòa so với nhiều loài trong họ cá rô phi. Chúng sống theo cặp hoặc theo đàn nhỏ và ít có hành vi tấn công, thích hợp để nuôi chung với nhiều loài cá cảnh khác như cá neon, cá thần tiên, cá bảy màu... Tuy nhiên, vào mùa sinh sản, chúng có thể trở nên bảo vệ lãnh thổ mạnh mẽ hơn, nhất là khu vực làm tổ.
Tập tính nổi bật của cá phượng hoàng là bơi theo cặp, thường không đi đơn lẻ nếu đã tạo thành đôi. Điều này thể hiện rõ nét trong quá trình chúng tìm bạn đời, làm tổ và chăm sóc trứng. Ngoài ra, cá phượng hoàng rất thích những nơi có nhiều cây thủy sinh, đá trang trí hoặc hang nhỏ trong bể để ẩn nấp và nghỉ ngơi.
Trong tự nhiên, cá phượng hoàng sinh sống ở các vùng nước ngọt có dòng chảy nhẹ, độ pH trung tính hoặc hơi axit (khoảng 6.0–7.5), nhiệt độ dao động từ 26–30°C. Khi được nuôi trong bể, chúng vẫn có thể thích nghi với môi trường nhân tạo miễn là điều kiện nước ổn định, có hệ thống lọc tốt và bể được bố trí hợp lý. Bể nuôi nên có nhiều cây thủy sinh, đá, lũa và các vật trang trí giúp tạo ra không gian ẩn nấp tự nhiên cho cá.
Về khả năng sinh sản, cá phượng hoàng có thể sinh sản tốt trong điều kiện nuôi nhốt nếu được chăm sóc đúng cách. Khi đến kỳ sinh sản, cá đực thường thay đổi màu sắc rực rỡ hơn và bắt đầu dọn sạch đáy bể hoặc mặt phẳng đá để làm tổ. Cá cái sau đó sẽ đẻ trứng trực tiếp trên bề mặt đã chuẩn bị, thường là từ 100–300 trứng mỗi lần. Trứng được cá bố mẹ luân phiên canh giữ, bảo vệ khỏi sự xâm nhập từ các loài cá khác. Trứng sẽ nở sau khoảng 2–3 ngày, tùy theo nhiệt độ nước.
Cá con sau khi nở sẽ được bố mẹ chăm sóc kỹ lưỡng trong vài ngày đầu. Chúng sẽ được đưa về tổ nếu đi lạc hoặc bị dòng nước cuốn đi. Khi cá con bắt đầu bơi tự do, có thể cho ăn thức ăn nhỏ như bo bo, artemia hoặc thức ăn chuyên dụng dành cho cá con. Sau vài tuần, cá sẽ phát triển nhanh và có thể tách bầy nuôi riêng.
Điểm đặc biệt trong quá trình sinh sản của cá phượng hoàng là sự phối hợp chặt chẽ giữa cá bố và cá mẹ. Không giống như nhiều loài cá cảnh khác chỉ để cá cái sinh sản và sau đó rời đi, cá phượng hoàng duy trì mối liên kết gia đình khá rõ nét, khiến nhiều người nuôi cảm thấy thích thú và trân trọng hơn với sự sống trong bể cá.
Click để xem thêm: Tìm hiểu về loài Cá bống dừa sống ở rừng ngập mặn
Qua việc tìm hiểu về loài Cá phượng hoàng, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức thú vị về đặc điểm, cách nuôi và chăm sóc loài cá cảnh tuyệt đẹp này. Đây là lựa chọn lý tưởng để làm sinh động thêm cho bể cá nhà bạn, đồng thời mang lại cảm giác thư giãn mỗi ngày.
Thiên Ân là một tác giả đam mê thế giới tự nhiên, đặc biệt là lĩnh vực động vật học. Với nhiều năm nghiên cứu và tìm hiểu về các loài động vật hoang dã lẫn vật nuôi quen thuộc, Thiên Ân không chỉ cung cấp những kiến thức khoa học chính xác mà còn truyền tải chúng một cách gần gũi, dễ hiểu cho mọi đối tượng độc giả. Qua từng bài viết, Thiên Ân mong muốn lan tỏa tình yêu thiên nhiên, nâng cao ý thức bảo vệ động vật và môi trường sống của chúng.