Tìm hiểu về Hải tiêu đỏ - Dược liệu quý trong Đông y

Tìm hiểu về Hải tiêu đỏ là bước đầu giúp bạn khám phá một vị dược liệu quý hiếm, được sử dụng rộng rãi trong Đông y. Với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, Hải tiêu đỏ ngày càng được quan tâm trong các bài thuốc dân gian và cả nghiên cứu hiện đại.

Giới thiệu khái quát về loài hải tiêu đỏ

Hải tiêu đỏ là một loài động vật biển thuộc ngành hải tiêu (Tunicata), thường được tìm thấy tại các vùng biển có đá ngầm, nơi dòng nước chảy mạnh và giàu dinh dưỡng. Với hình dáng độc đáo, màu sắc nổi bật và vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển, hải tiêu đỏ không chỉ gây tò mò đối với các nhà nghiên cứu mà còn được nhiều người biết đến như một nguyên liệu thực phẩm đặc sản tại một số quốc gia châu Á.

Tên gọi "hải tiêu" có nguồn gốc từ hình dáng và cấu tạo sinh học đặc biệt của loài này – bề ngoài giống như một chiếc túi có miệng hút nước vào và miệng xả nước ra. Riêng hải tiêu đỏ có tên khoa học là Halocynthia roretzi, được biết đến phổ biến tại Nhật Bản, Hàn Quốc và một số vùng biển phía Bắc Việt Nam. Với thân hình đỏ tươi, loài sinh vật này còn được người dân địa phương ví như "nhân sâm của biển" bởi giá trị dinh dưỡng cao và mùi vị đặc biệt.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về Sò lông và những điều ít ai biết đến

Đặc điểm và tính cách của hải tiêu đỏ

Hải tiêu đỏ là một trong những loài có vẻ ngoài kỳ lạ bậc nhất trong thế giới sinh vật biển. Cơ thể của chúng được bao phủ bởi một lớp vỏ ngoài dai, có thể sờn sùi như san hô hoặc trơn nhẵn, màu đỏ hoặc cam sẫm. Cấu trúc vỏ này là một loại tunicin – một chất gần giống cellulose, giúp bảo vệ cơ thể bên trong khỏi các tác động vật lý từ môi trường biển.

Kích thước của hải tiêu đỏ khi trưởng thành thường dao động từ 10 đến 20 cm chiều dài. Chúng không có xương sống, không có chân và không có đầu theo nghĩa thông thường, nhưng lại có hệ thống hút – xả nước phát triển, giúp lọc các vi sinh vật nhỏ làm thức ăn. Đây là một loài động vật sống bám – chúng thường cố định một chỗ trên đá, san hô hoặc các cấu trúc nhân tạo như cọc gỗ, bè cá.

Hải tiêu đỏ không có tính cách theo nghĩa của các loài có não bộ phát triển, tuy nhiên nếu xét về phản ứng với môi trường, chúng có thể thu mình lại khi bị chạm vào hoặc thay đổi dòng nước. Điều này chứng tỏ một phần hệ thần kinh đơn giản vẫn có khả năng phản xạ với các kích thích cơ học từ bên ngoài.

Tập tính, môi trường sống và khả năng sinh sản của hải tiêu đỏ

Hải tiêu đỏ chủ yếu sinh sống ở các vùng biển nước lạnh, đặc biệt là độ sâu từ 10 đến 50 mét. Chúng ưa thích các khu vực có nhiều dòng chảy, oxy hòa tan cao và đáy biển giàu khoáng chất. Mùa đông là thời điểm lý tưởng để phát triển nhanh chóng, trong khi vào mùa hè, sự phát triển có phần chậm lại do nhiệt độ nước biển tăng cao.

Về mặt tập tính, hải tiêu đỏ là loài động vật lọc ăn. Chúng hấp thụ nước biển qua miệng hút và lọc lấy các sinh vật phù du, mảnh vụn hữu cơ trong nước trước khi thải nước ra qua miệng xả. Mặc dù không di chuyển, nhưng chúng góp phần làm sạch môi trường nước một cách tự nhiên, tương tự như các loài hàu hoặc trai biển.

Khả năng sinh sản của hải tiêu đỏ khá đặc biệt. Chúng là loài lưỡng tính, nghĩa là mỗi cá thể đều mang cả cơ quan sinh dục đực và cái, nhưng thông thường sẽ không tự thụ tinh. Quá trình sinh sản thường diễn ra theo hình thức sinh sản hữu tính ngoài môi trường nước: trứng và tinh trùng được giải phóng vào nước biển, sau đó kết hợp với nhau để hình thành ấu trùng. Ấu trùng này có khả năng bơi lội trong vài ngày trước khi bám vào bề mặt cố định và bắt đầu giai đoạn trưởng thành.

Điểm thú vị là trong giai đoạn ấu trùng, hải tiêu đỏ có một cấu trúc giống như dây sống – đây được xem là bằng chứng cho thấy tổ tiên của chúng có liên hệ gần với động vật có xương sống. Khi trưởng thành, cấu trúc này biến mất hoàn toàn.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về Ốc hương - Loài ốc đắt đỏ được ưa chuộng nhất

Một số món ăn chế biến từ loài hải tiêu đỏ

Hải tiêu đỏ là nguyên liệu thực phẩm độc đáo và không phải ai cũng dễ dàng cảm nhận được hương vị của nó ngay từ lần đầu tiên. Thịt của hải tiêu đỏ có mùi thơm nồng, hơi tanh, vị mặn và ngọt đậm đà – một sự pha trộn rất đặc trưng của hải sản sống trong môi trường nước lạnh.

Tại Hàn Quốc, món ăn phổ biến nhất từ hải tiêu đỏ là meongge – tên gọi địa phương cho loài này. Chúng thường được ăn sống cùng với mù tạt, nước tương hoặc muối ớt chanh. Người Hàn tin rằng ăn hải tiêu đỏ giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lực và hỗ trợ tiêu hóa.

Ở Nhật Bản, hải tiêu đỏ được gọi là hoya và thường xuất hiện trong các món sashimi hoặc ngâm giấm. Đặc biệt, tại vùng Tohoku – nơi nổi tiếng với ngành đánh bắt hải tiêu, người dân còn chế biến món hải tiêu muối chua hoặc nướng sơ để khử bớt mùi tanh nhưng vẫn giữ được vị đậm đà.

Tại một số vùng ven biển Việt Nam, đặc biệt là Quảng Ninh, Hải Phòng, hải tiêu đỏ cũng bắt đầu được biết đến như một đặc sản biển quý. Người dân thường chế biến hải tiêu bằng cách hấp cách thủy, ăn kèm nước mắm gừng hoặc nấu cháo hải sản. Ngoài ra, hải tiêu cũng được dùng làm nguyên liệu cho các món gỏi hoặc salad biển độc đáo, lạ miệng.

Không chỉ ngon miệng, hải tiêu đỏ còn được đánh giá cao về mặt dinh dưỡng. Loài này giàu protein, ít chất béo, chứa nhiều axit amin thiết yếu và khoáng chất như kẽm, iốt, sắt. Theo một số nghiên cứu, các hợp chất sinh học trong hải tiêu còn có khả năng hỗ trợ chống viêm, kháng khuẩn và tăng cường miễn dịch.

Việc tìm hiểu về Hải tiêu đỏ sẽ mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích trong chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, hãy sử dụng đúng cách và theo hướng dẫn chuyên gia để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh những tác dụng không mong muốn.